10 lat Mac OS X - co się zmieniło w systemie Apple

Przy okazji zaznaczmy, że z ustaleniem daty „urodzin” Mac OS X jest różnie. Stabilna wersja systemu pojawiła się 24 marca 2001 roku (Mac OS X 10.0, zwany Cheetah), ale 13 września 2000 roku Steve Jobs na targach Apple Expo w Paryżu zaprezentował pierwszą betę systemu o nazwie kodowej „Kodiak”. Od tego czasu Mac OS X bardzo się zmienił, chociaż - z drugiej strony - sporo elementów pozostało takich samych. Na początek przyjrzyjmy się największym innowacjom, jakie wprowadziła firma Apple do swojego systemu.

Jakie były najbardziej innowacyjne rozwiązania wprowadzone przez firmę Apple w Mac OS X? Można mówić o interfejsie systemu, Docku, internetowym sklepie iTunes czy orientacji na korzystanie z Sieci. Zaczniemy jednak od czegoś bardziej prozaicznego: natywnej obsługi plików w formacie PDF.

W 2000 roku format PDF nie był jeszcze tak popularny jak dziś, nic więc dziwnego, że wprowadzenie jego obsługi do Podglądu było ryzykownym posunięciem. Co więcej, użytkownicy Mac OS X mogą nie tylko przeglądać pliki PDF, ale również tworzyć je w bardzo prosty sposób. Wystarczy wybrać w opcji drukowania komendę Zachowaj jako PDF. W wersji beta co prawda był jeszcze program do tworzenia dokumentów - PDFCompositor - jednak szybko został wycofany. Zamiast oddzielnego programu wprowadzono możliwość tworzenia plików PDF z poziomu aplikacji.

Druga ważna innowacja to Boot Camp. Urządzenie do tworzenia i zmieniania rozmiaru partycji na komputerach Mac, głównie na potrzeby systemu Windows, oraz ułatwiające instalację systemów firmy Microsoft okazało się strzałem w dziesiątkę. Apple pokazał, że kupno Maka nie zamyka wcale drogi do korzystania z oprogramowania dostępnego tylko dla systemów Windows. Warto przy okazji zauważyć, że kiedy wprowadzano usługę (dla Mac OS X 10.5) rozwiązania wirtualizacji systemów jak Parallels Desktop czy VMWare, albo darmowy VirtualBox nie były jeszcze tak popularne jak dzisiaj. Boot Camp był i nadal jest świetnym rozwiązaniem dla osób, którym zależy na korzystaniu z Windowsa w Maku.

Boot Camp Nie wolno zapomnieć o takich rozwiązaniach jak wyszukiwarka Spotlight, Exposé i Spaces oraz Dashboard. Wszystkie są drobnymi elementami systemu, jednak to one w dużej mierze zwiększają komfort pracy, głównie one są kopiowane do innych systemów i dzięki nim Mac OS X tak się odróżnia od innych systemów. Dzięki Spotlight możemy szybko wyszukać interesujące nas pliki, aplikacje czy nawet fragmenty tekstu w dokumentach, sprawdzić znaczenie słowa w słowniku a nawet wykonać proste operacje matematyczne bez uruchamiania kalkulatora. Exposé i Spaces służą do zarządzania przestrzenią. Exposé dostępny za pomocą klawisza albo gestu gładzika, porządkuje otwarte okna i prezentuje przejrzystą siatkę ich miniatur. Spaces nie jest nowym pomysłem, gdyż wirtualne pulpity widzieliśmy już wcześniej, ale w połączeniu z Exposé zyskują one zupełnie nowy wymiar. Dashboard to miejsce, gdzie zagnieżdżają się drobne aplikacje, zwane widżetami. Po aktywacji skrótem klawiszywym albo gestem myszy Dashboard pokaże uruchomione na nim właśnie widżety i w ten sposób możemy szybko sprawdzić pogodę, przetłumaczyć tekst, zagrać w grę, obejrzeć mapę nieba i wiele więcej.

Ostatnią dużą innowacją, o której warto przypomnieć, jest Time Machine. Dziś możemy korzystać z chmur obliczeniowych i sporej liczby serwisów oferujących usługę archiwizacji i synchronizacji plików przez Internet, ale jeszcze przed paroma laty jedynym sposób na przechowywanie kopii bezpieczeństwa był zapis danych na CD/DVD albo zewnętrznym dysku. I właśnie to jest zadanie Time Machine, programu odpowiedzialnego za tworzenie kopii zapasowych w Mac OS X. Narzędzie zostało wprowadzone w wersji 10.5 systemu i od tego czasu zdobywa na popularności wśród użytkowników.

Time Machine Co się zmieniło, co pozostało?Rzecz jasna, nie wszystkie opisane wyżej funkcje były dostępne już w wersji beta Mac OS X. Od 2000 roku wygląd systemu ewoluował aby zawsze być blisko najnowszych trendów, a „pod maską” również nie obeszło się bez rewolucji. Prześledźmy zatem, co się zmieniło, a co pozostało w oryginalnym stanie.

Jedną z najstarszych aplikacji w systemie są... szachy. Gra Chess dostępna jest na Makach od 1989 roku, a była już częścią systemu NeXTSTEP (nad którym pracował Steve Jobs po opuszczeniu firmy Apple w 1986 roku). Szachy przez wszystkie te lata uległy niewielkim zmianom - pojawił się widok 3D i lepsza grafika, ale to wszystko. Z drugiej strony, jakie ulepszenia można wprowadzić w grze, która liczy sobie co najmniej tysiąc lat?

Szachy w Mac OS X Równie trwałym elementem systemu jest pasek menu wyświetlany w górnej części ekranu. To na nim znajdują się wszystkie ikony stanu, zegar, monitor baterii, indykator głośności i wiele innych i to na nim pojawia się główne menu aktywnego programu (podobne działanie do paska tytułu w systemie Windows). W większości wydań Mac OS X w lewym rogu paska menu znajduje się logo firmy, za pomocą którego możemy uzyskać dostęp do głównych funkcji (preferencje systemowe, wyłączenie komputera, zmiana użytkownika itp.). Co ciekawe, w wydaniu bety z 2000 roku logo zostało przeniesione na środek ekranu. Taki pomysł widać się nie przyjął, bo już w wersji stabilnej nadgryzione jabłko wróciło na stare miejsce.

Nieco młodszym, ale równie niezmiennym elementem, jest Dock, który pojawił się po raz pierwszy w zbliżonej do obecnej formie w systemie NeXTSTEP w roku 1986. Na początku dostępny był jedynie w wersji 2D. Wersja trójwymiarowa pojawiła się stosunkowo niedawno, bo w systemie Mac OS X 10.5, czyli Leopardzie. W tej wersji systemu wprowadzono też możliwość wyświetlania zawartości folderów umieszczonych w Docku jako siatki (wcześniej dostępne były tylko widoki jako wachlarz i jako lista). Dock pozwala na szybki dostęp do programów, narzędzi, folderów, a także Findera, Kosza czy Dashboard.

Systemowy Dock W Mac OS X pojawiły się takie aplikacje jak Sketch, HTMLEdit czy PDFCompositor. Wszystkie one zniknęły z systemu firmy Apple. Obecnie w podstawowej wersji Mac OS X nie ma ani programu do rysowania, ani edytora HTML. Pliki PDF można tworzyć z poziomu aplikacji wybierając opcję Drukuj. Przetrwały natomiast programy takie jak Mail, Calculator, TextEdit, Nalepki czy Podgląd. Nieco później, bo w 2001 roku wprowadzono odtwarzacz muzyki iTunes. Początkowo był on dostępny także dla OS 9, ale po wydaniu wersji 3 programu, skupiono się wyłącznie na jego rozwoju dla Mac OS X. Warto też zwrócić uwagę, że przeglądarka Safari pojawiła się dopiero w 2003 roku. Domyślną przeglądarką w systemach firmy Apple między rokiem 1998 a 2003 był Internet Explorer for Mac w wersji 4 a potem 5.

System firmy Apple ma już dziesięć lat i warto się zastanowić jak długo jeszcze Apple będzie go rozwijać? Najnowsze wydanie systemu nosi numer 10.6, można więc spodziewać się jeszcze trzech kolejnych jego wersji. Nie należy jednak do końca sugerować się numerami kolejnych wydań. Zdaniem byłego inżyniera firmy Apple, Avie Tevaniana, system może być rozwijany jeszcze przez około 10 lat. Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że Mac OS X planowany był przez twórców na 20-30 lat istnienia na rynku. Biorąc pod uwagę, że Unix rozwijany jest już od przeszło 40 lat, Mac OS X zakończy życie dość młodo.Jeśli przewidywania się sprawdzą, minie jeszcze sporo czasu, aż Apple wprowadzi zupełnie nowy system. Z drugiej strony w najbliższych latach sporo może się zmienić. Coraz popularniejsze stają się urządzenia przenośne — smartfony i tablety — więc iOS zdobywa coraz większą popularność. Niedawno informowaliśmy, że już wyprzedził Linuksa względem zainstalowanych kopii. Możliwe więc, że to iOS zajmie miejsce Mac OS X. Innym powodem do zakończenia rozwoju Mac OS X jest brak nazw dzikich kotów, które Apple stosuje jako nazwy kodowe kolejnych wersji swojego systemu ;).

Mac OS X 10.6 Snow Leopard