Bezpłatne programy od... Microsoft

Ciekawy zbiór aplikacji darmowych aplikacji znajdziemy w pakiecie Windows Live. W skład zestawu wchodzą takie aplikacje jak Galeria Fotografii, Poczta, Movie Maker, Messenger, Edytor czy Bezpieczeństwo Rodzinne. Pierwszy wymieniony przez nas składnik pakietu - Galeria Fotografii - jest narzędziem przeznaczonym do organizowania i edycji zdjęć i filmów oraz ich udostępniania w Sieci. Oddaje on w ręce użytkownika podstawowe filtry i ustawienia pozwalające zmienić naświetlenie fotografii, dopasować kolorystykę, wykadrować zdjęcie, zredukować szum lub usunąć efekt czerwonych oczu. Możliwe jest także tagowanie fotografii, co ułatwia ich późniejsze katalogowanie. Gotowe grafiki możemy w prosty sposób wydrukować, przekształcić w film, wyświetlić w formie pokazu slajdów lub umieścić w Sieci - w albumie online, usłudze Flickr lub YouTube. W zestawie Windows Live znajdziemy także aplikację Movie Maker do montażu filmów. Program pozwala na łączenie ze sobą nagrań wideo i zdjęć oraz dodanie dodatkowej ścieżki audio. Produkcję możemy wzbogacić o efekty przejść, napisy i filtry. Program potrafi także automatycznie generować firmy z wybranych przez nas treści. Gotowe nagranie możemy zapisać na dysku (w tym w jakości HD), nagrać na płytę DVD lub opublikować w serwisie YouTube.

Dostęp do swoich kont mailowych uzyskamy zaś za pomocą programu Poczta, w którym gromadzimy także nasze kontakty oraz zapisujemy wydarzenia w kalendarzu (moduł terminarza). Aplikacja może także pełnić rolę czytnika RSS i grup dyskusyjnych. Przy pisaniu maili mamy do dyspozycji polskojęzyczny słownik sprawdzający pisownię. Całość dzięki przejrzystemu interfejsowi jest prosta w obsłudze, a dotarcie do dowolnej funkcji trwa kilka sekund. Ciekawie prezentuje się także Messenger - komunikator internetowy pozwalający na prowadzenie rozmów w Sieci, włącznie z komunikacją wideo. Aplikacja pozwala na korzystanie z indywidualnych, animowanych awatarów, wspólne granie w gry, szybką wymianę zdjęć, przesyłanie plików i prowadzenie rozmów grupowych. Messenger integruje się ponadto programem Poczta oraz jest dostępny w wersji mobilnej jako składnik pakietu Windows Live for Mobile.

W skład zestawu Windows Live wchodzi także Edytor - aplikacja do redagowania wpisów na blogach i ich wzbogacaniu o zdjęcia i łącza do plików wideo. Zaletą aplikacji jest w pełni graficzny tryb pracy (program sam generuje kod źródłowy) oraz obsługa wielu platform blogowych. Edytor posiada polskojęzyczny słownik sprawdzający pisownię i szereg narzędzi do podstawowej edycji wstawianych obrazków. Nasze wpisy możemy wzbogacać także o tabelki, hiperłącza, mapy i klipy wideo. Niedokończoną notkę możemy zapisać lokalnie na dysku w wersji roboczej, a jej opublikowanie ogranicza się do kliknięcia w jeden przycisk. W pakiecie Windows Live znajdziemy także Bezpieczeństwo rodzinne, który zapewni nam wiele funkcji znanych z innych aplikacji do kontroli rodzicielskiej.

W tej kategorii znajdziemy niewielkie narzędzie Location Finder, umożliwiające ustalenie naszego miejsca pobytu na podstawie adresu IP bądź informacji o wykorzystywanym punkcie dostępowym Wi-Fi. Wyniki pracy aplikacji są prezentowane na mapie Bing Maps w oknie domyślnej przeglądarki internetowej

Kolejnym ciekawym narzędziem jest Kalkulator Plus, będący alternatywą dla systemowego kalkulatora obecnego w systemie Windows Vista i starszych. Posiada on trzy tryby pracy - standardowy, naukowy i konwersji jednostek. Przy przeliczaniu walut program może pobrać z Sieci ich aktualny kurs. Zaletą programu jest także łatwy w obsłudze, polskojęzyczny interfejs użytkownika.

Ciekawą i bezpłatną aplikacją jest również SharedView umożliwiający udostępnianie innym użytkownikom ekranu z wybraną aplikację uruchomioną na komputerze. Pozwala to m.in. na równoczesną edycję dokumentów przez maksymalnie 15 osób. SharedView jest w szczególności przystosowany do współpracy z aplikacjami pakietu Microsoft Office.

SharedView i praca grupowa w systemowym edytorze tekstu Kolejną ciekawostką udostępnioną bezpłatnie przez Microsoft jest aplikacja o dość długiej nazwie - Touch Pack for Windows 7. Jest to pakiet gier i aplikacji dla komputerów z ekranem wielodotykowym. Funkcjonalność aplikacji nie jest tu jednak najważniejsza - głównie chodzi o demonstrację możliwości programów, które uruchamiane są pod kontrolą systemu Windows 7.

Microsoft ma w swojej ofercie darmowy program antywirusowy - Security Essentials. Program zapewnia ochronę komputera w czasie rzeczywistym i jest w stanie usunąć z systemu wirusy, rootkity, trojany i spyware. Antywirus automatycznie pobiera z Sieci najnowsze definicje wirusów i dzięki niewielkim wymaganiom sprzętowym może działać nawet na starszych komputerach.

Przydatnym uzupełnieniem powyższych programów jest Microsoft Baseline Security Analyser (MBSA). To bardzo niedoceniane, a przydatne narzędzie służące do sprawdzania stanu zabezpieczenia systemów, aplikacji i serwerów firmy Microsoft. Program sprawdza listę dostępnych poprawek i aktualizacji bezpieczeństwa, a następnie porównuje ją z tymi, które są zainstalowane na komputerze. Ponadto umożliwia sprawdzenie innych potencjalnych słabych punktów bezpieczeństwa tj. niebezpiecznych ustawień konfiguracyjnych, zbyt prostych haseł, ustawień aktualizacji automatycznych itp. Po zakończeniu skanowania generowany jest przejrzysty raport. MBSA może być wykorzystywany zarówno do sprawdzania komputera na którym jest zainstalowany jak i innych komputerów w sieci lokalnej.

Jednymi z bardziej pomocnych wśród bezpłatnych programów udostępnianych przez Microsoft mogą być przeglądarki dokumentów Word Viewer, Excel Viewer, PowerPoint Viewer oraz Visio Viewer, które oczywiście poradzą sobie także ze starszymi wersjami. Umożliwiają one otwieranie i drukowanie dokumentów stworzonych w odpowiednio: edytorze tekstów Word, arkuszu kalkulacyjnym Excel, programie do tworzenia prezentacji PowerPoint oraz aplikacji do rysowania diagramów i wykresów Visio. Przeglądarki te wydają się idealnym uzupełnieniem w przypadku korzystania z alternatywnych pakietów biurowych (np. OpenOffice, szczególnie jego wcześniejszych wersji). Rozwiązania alternatywne nie zawsze oddają bowiem oryginalny wygląd dokumentów. Co jednak chyba bardziej istotne, przy pomocy przeglądarek można także sprawdzać czy stworzony w konkurencyjnym programie dokument będzie poprawnie odczytywany przez użytkowników oprogramowania Microsoft.

Ciekawym narzędziem pomocniczym jest także Redaction - bezpłatny dodatek do edytora tekstów Microsoft Word 2003, umożliwiający łatwe usunięcie z edytowanego dokumentu poufnych informacji. Redaction instaluje się jako dodatkowy pasek narzędziowy w menu Worda i z tego poziomu oddaje, za pomocą jednego przycisku, możliwość oznaczenia zaznaczonych fragmentów tekstu jako poufne. Po zakończeniu procesu redagowania można przy pomocy opcji "Redact Document" wygenerować nowy dokument, w którym zaznaczone wcześniej fragmenty zostaną przykryte czarnym "markerem", co uniemożliwia ich odczytanie pozwalając jednocześnie na zachowanie pierwotnego układu całego dokumentu. Tak stworzony dokument może być dodatkowo zabezpieczony przed edycją.

Wielu osobom może przydać się także Microsoft Office Compatibility Pack. Jest to bezpłatny dodatek do pakietów Microsoft Office 2000, XP i 2003, umożliwiający otwieranie dokumentów stworzonych w Microsoft Office 2007. Nowy Office domyślnie oferuje zapis w nowych formatach opartych o język XML, takich jak DOCX (Word 2007), XLSX (Excel 2007) i PPTX (PowerPoint 2007). W odróżnieniu od stosowanych dotąd formatów DOC, XLS i PPT pliki w nowych formatach nie są kompatybilne "w dół" tzn. nie można ich otworzyć w starszych wersjach pakietu Office. Aby stało się to możliwe przygotowano właśnie dodatek Microsoft Office Compatibility Pack. Po jego instalacji możliwa będzie także edycja i zapis plików w nowych formatach. Dodatek przeznaczony jest do pakietów Office w wersji 2000, XP i 2003, aplikacji wchodzących w skład tych pakietów (np. Word 2002), a także bezpłatnych przeglądarek takich jak Word Viewer 2003 czy PowerPoint Viewer 2003.

Digital Image Starter Edition to bezpłatna ale ograniczona funkcjonalnie wersja programu Microsoft Digital Image Suite, służąca do katalogowania i obróbki zdjęć. Z racji swojego przeznaczenia aplikacja nie posiada, co oczywiste, tak dużych możliwości jak profesjonalne narzędzia do obróbki grafiki rastrowej (w tym zdjęć) ale z powodzeniem sprawdzi do domowych, nawet dość wymagających zastosowań. Z jej pomocą możemy w prosty sposób katalogować, obrabiać i udostępniać innym użytkownikom cyfrowe fotografie bez posiadania zaawansowanej wiedzy na ten temat. Główną zaletą programu jest właśnie przejrzysty interfejs i stosunkowo prosta obsługa pomimo braku polskojęzycznego interfejsu.

Image Composite Editor Z kolei Image Composite Editor jest banalnie prostą w obsłudze aplikacją do tworzenia zdjęć panoramicznych. Wystarczy że zrobimy aparatem kilka zdjęć, a każde z kolejne ujęcie będzie przesunięte nieznacznie w prawo lub lewo, a aplikacja samodzielnie poskłada je w efektowną panoramę. Co ważne, interfejs programu jest na tyle zaawansowany, iż jest w stanie poradzić sobie ze zdjęciami zrobionymi "z ręki" czyli bez statywu. Wszelkie przesunięcia i odchylenia zostają automatycznie uwzględnione w tworzonym obrazie.

W tej kategorii wymienić trzeba PhotoStory - program firmy Microsoft służący do tworzenia multimedialnych pokazów zdjęć, udostępniany bezpłatnie w ramach programu Dodatki dla oryginalnego systemu Windows. PhotoStory jest kierowany do domowych użytkowników, którzy chcieliby posiadane zdjęcia (np. z wakacyjnego wyjazdu) zaprezentować w atrakcyjnej formie "multimedialnej opowieści". Program jest bardzo prosty w obsłudze, a cały proces przygotowywania zamyka się w kilku krokach od importu zdjęć, ew. podstawowej obróbki (przycinanie, obrót, redukcja efektu tzw. czerwonych oczu, nakładanie filtrów i dodawanie napisów), poprzez możliwość nagrania własnej narracji, kończąc na wzbogaceniu całości o wybrany podkład muzyczny. Gotowy pokaz może zapisać do pliku video, wysłać e-mailem lub zapisać w formacie przeznaczonym dla urządzeń przenośnych.

Kolejnym ciekawym narzędziem jest Expression Encoder - program umożliwiający przetwarzanie i rekodowanie zawartości multimedialnej do formatu VC-1 (WMV9). Główną domeną Expression Encoder jest dostosowywanie plików wideo do potrzeb Internetu i urządzeń przenośnych. Program oprócz tradycyjnej wersji z interfejsem graficznym posiada także wersję uruchamianą z wiersza poleceń. W skrócie Encoder zapewnia natywną obsługę źródeł w formatach AVI, WMV, WMA, MOV (QuickTime) i MPEG, optymalizuje jakość materiałów wideo pod streaming i koduje je do formatu VC-1 opakowanego w plik WMV. Encoder umożliwia też przechwytywanie zawartości pulpitu. Warto również podkreślić fakt, że w pełni obsługuje on technologię Silverlight.

Miłośnikom tweak'owania systemu, dostosowywania go do własnych upodobań i wzbogacania o szereg drobnych narzędzi polecamy PowerToys dla Windows XP - zestaw aplikacji stworzonych przez programistów Windows XP. Zawiera dodatki rozszerzające możliwości Windows XP oraz umożliwia lepsze zarządzanie samym systemem. W jego skład wchodzą następujące składniki: Open Command Window Here, Alt-Tab Replacement, Tweak UI, Power Calculator, Image Resizer, CD Slide Show Generator, Virtual Desktop Manager, Taskbar Magnifier, HTML Slide Show Wizard i Webcam Timershot. Szczególnie ciekawe są Tweak UI, który daje możliwość konfigurowania standardowo niedostępnych ustawień systemu, a także Virtual Desktop Manager, który pozwala na korzystanie z czterech wirtualnych Pulpitów.

Miłośnikom popularnego DAEMON Tools, w zastosowaniach komercyjnych polecamy bezpłatną alternatywę od... Microsoft ;-) Virtual CD-ROM Control Panel to mały, dedykowany dla systemu Windows XP programik, umożliwiający stworzenie wirtualnego napędu CD-ROM. Program emuluje jeden lub kilka napędów CD-ROM, a ich zawartość pobiera z plików ISO (obrazy płyt CD). Jest to bardzo pomocne narzędzie w przypadku programów lub gier, które do poprawnej pracy wymagają stale umieszczonej w napędzie instalacyjnej płyty CD. Niebagatelną korzyścią jest także szybszy odczyt z takiego wirtualnego napędu ponieważ dysk twardy pracuje przynajmniej kilkukrotnie szybciej niż napęd CD-ROM. Program nie emuluje co prawda, tak jak DAEMON Tools, zabezpieczeń na płytach CD ale funkcjonalność ta jest raczej pożądana w przypadku gier niż oprogramowania wykorzystywanego w firmach.

Wiele osób oprócz komputera stacjonarnego czy laptopa, wykorzystuje coraz więcej różnych urządzeń umożliwiających przechowywanie danych takich jak palmtopy, zewnętrzne dyski twarde, aparaty, kamery, odtwarzacze mp3, pendrive'y, czy po prostu dodatkowe komputery stacjonarne lub laptopy. W takich przypadkach problem jaki się pojawia to synchronizacja danych. Z myślą o takich użytkownikach powstał SyncToy. To łatwe w użyciu i jednocześnie mocno konfigurowalne narzędzie ma na celu odciążenie użytkownika od nieustannego kopiowania, przenoszenia i synchronizowania danych pomiędzy różnymi katalogami, udziałami, urządzeniami i komputerami. Aplikacja udostępnia prosty, przejrzysty, a przy tym funkcjonalny menedżer synchronizacji z dowolnym urządzeniem. Aby zapewnić pełną kontrolę nad danymi, prowadzony jest rejestr dokonanych zmian. Program jest bezpłatny dla posiadaczy legalnych kopii systemów Windows.

SyncToy to nie wszystko w kwestii synchronizacji danych - szersze możliwości już ściśle związane z urządzeniami przenośnymi (PocketPC i smartfony) udostępnia wydany niestety jedynie do Windows Vista program Windows Mobile Device Center. Aplikacja jest bezpośrednim następcą popularnego dotąd ActiveSync (ten wciąż jest rozwijany dla systemów Windows XP i starszych) i umożliwia wymianę plików, synchronizację poczty, kalendarza, zadań i dokumentów oraz zdalną konfigurację urządzenia. Windows Mobile Device Center po polsku (w wersjach 32- i 64-bitowych) jest bezpłatny dla posiadaczy legalnych kopii Windows Vista.

Przy migracjach oprogramowania w firmach na platformy Windows XP, Windows Server 2003, Windows Vista i Windows 7, przydatny może okazać się też Application Compatibility Toolkit (ACT). Jest to pakiet narzędzi administracyjnych, służący do sprawdzania zgodności aplikacji z systemami Windows przed ich migracją na te systemy. W skład pakietu wchodzą: Application Analyzer - łatwy w obsłudze zestaw narzędzi do inwentaryzowania i raportowania kompatybilności aplikacji, Internet Explorer Compatibility Evaluator - pomagający odnaleźć problemy z kompatybilnością z IE w systemie Windows XP z SP2 oraz Compatibility Administrator - dający dostęp do poprawek umożliwiających uruchamianie starszych aplikacji. Do pakietu dołączony jest obszerny przewodnik Application Compatibility Toolkit Framework.

Application Compatibility Toolkit Oprogramowaniem które pozwala jeszcze lepiej niż ACT realizować sprawdzanie zgodności aplikacji jest Microsoft Virtual PC 2007 - wcześniej produkt komercyjny, a od 12 lipca 2006 r. całkowicie bezpłatny. Program ten umożliwia w prosty sposób uruchomienie nawet kilku wirtualnych komputerów w ramach jednej stacji roboczej. Jest to rozwiązanie bardzo przydatne gdy zależy użytkownikowi na przetestowaniu różnego rodzaju konfiguracji lub przeprowadzeniu scenariusza wydarzeń, którego realizacja w sposób konwencjonalny mogłaby być z różnych powodów trudna do wykonania. Virtual PC umożliwia również uruchamianie i pracę pod kontrolą różnych systemów operacyjnych, co jest nieocenioną pomocą w wyborze odpowiedniego środowiska pracy. Aplikacja potrafi także czerpać korzyści ze sprzętowego wsparcia dla wirtualizacji, jakie daje sporo najnowszych procesorów.

Windows Virtual PC z uruchomionym Windows XP Bardziej rozwiniętą wersją Micosoft Virtual PC jest Microsoft Virtual Server 2005 R2 Enterprise Edition (obecnie bezpłatny). Produkt ten pozwala na jednym fizycznym serwerze uruchomić wiele niezależnych i wirtualnych systemów np. w celu testowania aplikacji przed ich wdrożeniem w firmowej sieci czy odwrotnie - testowania nowej wersji systemu pod kątem poprawności działania używanego już w przedsiębiorstwie oprogramowania. Wersja R2 pozwala na obsługę systemów 32- i 64-bitowych, systemów firm trzecich (np. Linux czy Solaris), posiada wsparcie dla technologii hyper-threading, umożliwia bootowanie PXE oraz charakteryzuje się większą wydajnością środowiska. Warto zaznaczyć, że produkt ten kosztował wcześniej (w zależności od wersji) 99 lub 199 USD. Ponadto użytkownicy Windows 7 mogą korzystać z nowszej wersji tej aplikacji - Windows Virtual PC. Dla "Siódemki" przygotowano także narzędzie Tryb Windows XP - jest to to wstępne przygotowany i skonfigurowany obraz maszyny wirtualnej z 32-bitowym systemem Windows XP Professional Service Pack 3. Obraz ten może zostać uruchomiony w programie Windows Virtual PC, który jest dodatkiem do systemu Windows 7 w wersjach Professional, Enterprise i Ultimate. Tryb Windows XP jest pełną, licencjonowaną (dla użytkowników powyższych edycji Windows 7) edycją systemu i służy do uruchamiania aplikacji niekompatybilnych z Siódemką. Dzięki wykorzystaniu wirtualizacji możliwe jest bowiem wykonanie starszej aplikacji w środowisku, dla którego była ona projektowana i w ten sposób ominięcie problemu niekompatybilności z Windows 7. Integracja Windows Virtual PC z systemem ponadto umożliwia takie uruchomienie aplikacji, że wygląda ona i zachowuje się zupełnie tak, jakby była zainstalowana i uruchomiona na fizycznym systemie hosta - maszyna wirtualna eksponuje tylko okno aplikacji, bez dodatkowych elementów interfejsu takich jak np. pasek zadań. Pomiędzy aplikacją wirtualną a systemem hosta działają też takie funkcje jak kopiowanie i wklejanie, aplikacja może mieć także dostęp do dysków twardych fizycznego komputera i urządzeń podłączonych do portów USB.

Ciekawym narzędziem jest także Windows SteadyState, przeznaczony do ulepszenia mechanizmów izolacji i zabezpieczeń użytkowników pracujących na publicznie dostępnych komputerach. Głównym jego przeznaczeniem są szkoły, biblioteki, kawiarenki internetowe i inne miejsca gdzie komputery są użytkowane przez wielu (często przypadkowych) użytkowników. Za pomocą narzędzia można odpowiednio zabezpieczyć system przez m.in. ograniczenie dostępu do zawartości dysków twardych, blokadę ustawień systemowych, a także stworzenie dedykowanych profili. Warto podkreślić, że Windows Steady State jest dedykowany dla administratorów nie posiadających dużej wiedzy i doświadczenia IT. Niestety program jest wyłącznie w języku angielskim. Dostępny jest bezpłatnie dla posiadaczy legalnych systemów Windows (wymagana jest weryfikacja autentyczności).

Zaprezentowanie finalnych wersji Visual Studio 2005 i SQL Server 2005 - najważniejsza premiera firmy Microsoft w 2005 r. przyniosła miłą, choć zapowiadaną wcześniej niespodziankę. Producent udostępnił bezpłatne edycje "Express" środowiska programistycznego Visual Studio, przeznaczone dla pasjonatów, studentów, początkujących developerów i wszystkich chcących nauczyć się programowania. Są one obecnie dostępne w najnowszych wersjach. W skład rodziny "Express" wchodzą Visual Basic 2010 Express, Visual C# 2010 Express, Visual C++ 2010 Express, a także Visual Web Developer 2010 Express dostępny do pobrania poprzez "Microsoft Web Platform. Początkowo edycje te miały być bezpłatne jedynie do listopada 2006 roku, jednak Microsoft posłuchał głosu użytkowników i uczynił je darmowymi na zawsze.

Visual C++ 2010 Express Uzupełnieniem oferty dla programistów (ale nie tylko!) jest SQL Server 2008 R2 Express - bezpłatna wersja serwera baz danych SQL Server 2008 R2 Express with Advanced Services. W sensie rozwojowym jest następcą bezpłatnego silnika MSDE, jednak jego możliwości są teraz w olbrzymim zakresie rozbudowane. Nie jest to co prawda narzędzie stricte programistyczne ale może mieć zastosowanie zarówno do tworzenia aplikacji pracujących pod kontrolą systemu Windows, jak serwisów internetowych. Co warte podkreślenia, wersja darmowa w stosunku do komercyjnego odpowiednika bazuje na dokładnie tym samym jądrze i nie posiada limitu użytkowników (!). Jest jednak limitowana do systemów jednoprocesorowych, z 1GB pamięci RAM i 10 GB objętości bazy.

Jak widać, ciekawych i bezpłatnych programów Microsoftu jest całkiem sporo. Oczywiście, powyżej opisaliśmy tylko te najciekawsze z nich...

Uaktualniona wersja artykułu została opublikowana 30 lipca 2010 r., komentarze które ukazały się wcześniej mogą odnosić się do poprzedniej wersji artykułu.