Firefox ma 5 lat!

Premiera pierwszej wersji Firefoksa miała miejsce dokładnie 9 listopada 2004 roku. Przeglądarka od razu wywołała spore zamieszanie na rynku z uwagi na mało popularny wówczas system przeglądania stron w kartach, wbudowany mechanizm blokowania wyskakujących okienek, łatwo dostępną wyszukiwarkę na pasku narzędzi i - co ucieszyło programistów oraz webmasterów - podstawowy zestaw narzędzi programistycznych. W dzień premiery dostępne było 29 wersji językowych, w tym polska. Według NetApplications w listopadzie 2004 światowy udział Firefoksa w rynku wyniósł zaledwie 1,2%, ale był to dopiero początek.

Rok później, w listopadzie 2005, pojawiła się odświeżona wersja 1.5, w której zadebiutował system automatycznych aktualizacji i drobne usprawnienia takie jak chociażby zmiana kolejności kart za pomocą metody "przeciągnij i upuść". Firefox mógł już także wówczas pochwalić się bardziej znaczącym udziałem w rynku przeglądarek - 8,5%.

W roku 2006, tym razem w październiku, miała miejsce premiera zupełnie nowej wersji 2.0 przeglądarki Firefox. Odtwarzanie sesji, wbudowane sprawdzanie pisowni, ochrona przed phishingiem czy ponad tysiąc dodatków do wyboru przyczyniły się do sporego sukcesu tej wersji przeglądarki spod znaku ognistego liska. Udział w rynku w listopadzie, miesiąc po premierze wersji 2.0 wyniósł 12,9%. W polskim Internecie z kolei wersja 2.0 była pierwszą, która pokonała Internet Explorer - stało się to w kwietniu 2008 roku, na krótko przed premierą wersji trzeciej. Z Firefoksa 2.0 korzystało wówczas aż 34,7% polskich internautów.

Wielka premiera trzeciej wersji przyszła dopiero po blisko dwóch latach - 17 czerwca 2008 roku, a przy tej okazji Mozilli udało się ustanowić światowy rekord liczby pobrań oprogramowania w ciągu 24 godzin. Firefoksa 3.0 pobrało wówczas ponad 8,2 mln użytkowników na całym świecie. Co nowego czekało na nich w tej wersji? Zasadniczo niewiele, poza odświeżonym interfejsem znalazły się tam nowe, bardziej kompleksowe mechanizmy zabezpieczeń i usprawnione zarządzanie pamięcią. Udział w rynku w miesiącu premiery wersji 3.0 wyniósł 19%.

Czerwiec roku 2009 to z kolei premiera wersji 3.5, która wniosła do przeglądarki funkcję przeglądania prywatnego (bez zapisywania śladów), obsługę HTML 5 czy "zrzucania kart" (przeciągania kart na obszar okna przeglądarki, by zostały automatycznie otwarte w nowym oknie). Wersja ta wydana została aż w 73 wersjach językowych - liczba ta była niemal trzy razy większa, niż w przypadku wersji 1.0.

Firefoksa używa obecnie 330 milionów ludzi na świecie. Przeglądarka ta jest oprogramowaniem wolnym i otwartym, a 40% kodu stworzone zostało przez wolontariuszy. Według stanu na koniec sierpnia 2009 liczba pobrań wszystkich wersji od początku istnienia Firefoksa przekroczyła miliard.

Firefox jest dostępny w ponad 70 wersjach językowych, co przekłada się na 97% języków używanych przez światową populację internautów. Prawie wszystkie wersje językowe oprócz angielskiej są lokalizowane przez członków społeczności. Co ciekawe, ponad 50% globalnej liczby użytkowników Firefoksa używa wersji zlokalizowanych.

Z okazji piątych urodzin Firefoksa mieliśmy okazję zadać kilka pytań Tristanowi Nitotowi, prezesowi fundacji Mozilla na Europę. W przeszłości był on silnie związany z Netscape Comunications Corporation, gdzie najpierw zarządzał marketingiem w Europie Południowej, a później pracował jako Technology Evangelist. W Mozilli obecny jest od 2004 roku.

Redakcja: Mija 5 lat od wydania pierwszej wersji Firefoksa, jak może Pan podsumować ten okres czasu? Co zmieniło się w Mozilli przez tych 5 lat?

Tristan Nitot: Zmieniło się mnóstwo rzeczy. Wystarczy spojrzeć na rok 2004, na pop-upy, wirusy, brak przeglądania w kartach. Internet Explorer 6 był monopolistą, więc wszyscy projektowali strony internetowe tylko dla niego. Microsoft nie miał zamiaru tego zmieniać, zespół programistów IE był w rozsypce. Przyszłość Internetu nie była więc zbyt ciekawa... Wtedy wydany został Firefox 1.0 i okazało się, że był to ogromny sukces - 330 milionów aktywnych użytkowników na świecie, 25% udziału w światowym rynku, w Polsce nawet 50%! Aplikacje webowe są teraz bardziej innowacyjne, użytkownicy mają wybór, a Microsoft wrócił do pracy. Przyszłość Internetu jest jaśniejsza, niż kiedykolwiek.

R: No właśnie, w Polsce użytkownicy wszystkich wersji przeglądarki Firefox stanowią obecnie już większość wśród Internautów. Czy Mozilla planuje jakieś działania na polskim rynku, aby powiększyć przewagę nad Internet Explorerem? Jak ocenia Pan sytuację w której jedna przeglądarka internetowa ma dominującą pozycję na rynku? Jak będzie Pan oceniał sytuację w której to Firefox będzie miał dominującą pozycję?

TN: Naszym celem nie jest dominacja na rynku. Jesteśmy organizacją non-profit, naszą misją jest sprawić, by Internet rozwijał się w taki sposób, że wszyscy na tym skorzystają. Potrzebujemy oczywiście znaczącego udziału w rynku tak, by mieć wpływ na Internet i innych producentów przeglądarek, ale dominacja nie jest naszym celem.

R: Czy to prawda, że Mozilla zaniedbuje użytkowników Linuksa? Z pewnością zna Pan wyniki testów porównawczych pomiędzy Firefoksem dla Linuksa a Firefoksem uruchomionym poprzez Wine. W tych testach wersja dla systemu Windows wygrywała z wersją dla Linuksa pod względem wydajności np. silnika JavaScript.

TN: Jest wręcz przeciwnie! Linux otrzymuje sporo uwagi ze strony Mozilli. Większość członków naszej społeczności korzysta z Linuksa.

R: Ostatnimi czasy w kolejnych wersjach Firefoksa mamy do czynienia z coraz to mniejsza liczbą spektakularnych, szczególnie ważnych nowości - dzisiaj są to głównie poprawki zabezpieczeń. Jaki jest pomysł Mozilli na zaskoczenie użytkowników w najbliższej przyszłości?

TN: Nie jestem przekonany, czy naprawdę chcemy zaskakiwać użytkowników :-) Z pewnością chcemy uczynić ich internetowe życie prostszym, szybszym, bezpieczniejszym, bardziej satysfakcjonującym. Chcemy także umożliwić naszym użytkownikom dostęp do Internetu w taki sposób, w jaki sobie tego życzą, tworzyć nowe funkcje w Firefoksie poprzez rozszerzenia. To skupienie na możliwościach personalizacji Firefoksa będzie szczególnie widoczne w nadchodzącej wersji 3.6, w której zadebiutuje funkcja Personas. Dzięki niej użytkownicy będą mogli bardzo szybko zmienić wygląd przeglądarki, znacznie ułatwione zostanie też tworzenie nowych skórek. Funkcja Personas była dostępna już wcześniej jako rozszerzenie, a teraz w Firefoksie 3.6 będzie już wbudowana. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie domowej Personas.

R: Firefox to oczywiście nie wszystko w świecie Mozilli. Czy oprócz rozwijania dotychczasowych projektów Fundacja pracuje aktualnie nad jakimiś nowymi pomysłami, jeśli tak to co może Pan o nich powiedzieć?

TN: Oczywiście. W Mozilli poza Firefoksem pracujemy nad wieloma interesującymi projektami. Wkrótce wydamy Firefox for Mobile pracujący na Nokii N900. Rynek mobilny jest dla nas ważny. Niedługo także ukaże się klient pocztowy Thunderbird 3.0. Wiele fascynujących projektów rozwija się również w Mozilla Labs. Sprawdźcie JetPack, Weave czy Raindrop. Nie są to jeszcze produkty, ale pozwalają zobaczyć nad czym wraz ze społecznością aktualnie pracujemy.

R: Dziękujemy za rozmowę i życzymy Firefoksowi, jak i innym projektom Mozilli samych sukcesów!