30 lat Macintosha, 30 lat różnych zadań (1984-1994)

24 stycznia bieżącego roku minęło 30 lat od premiery pierwszego komputera Macintosh. W związku z tą rocznicą Apple uruchomiło stronę, na której użytkownicy mogli wybrać swój pierwszy model komputera Apple jaki używali i co mnie szczególnie zainteresowało, określić do czego dany model używali najczęściej. Osoby które brały udział w ankiecie, mogły wybrać pięć, najważniejszych ich zdaniem, zastosowań danego modelu komputera z katalogu obejmującego szesnaście kategorii:

• Biznes/Finanse
• DTP
• Edukacja/Nauka
• Zastosowanie inżynierskie
• Animacja
• Produkcja video
• Internet
• Tworzenie muzyki
• Fotografia
• Programowanie
• Zastosowania naukowe
• Tworzenie grafiki
• Tworzenie witryn internetowych
• Prezentacje i wizualizacje
• Gry
• Inne

Z pośród wszystkich modeli komputerów Macintosh na przestrzeni 30 lat, Apple wybrało 30 najciekawszych czy najważniejszych modeli reprezentujących kolejne lata rozwoju firmy. Czasem ów wybór Apple może zaskakiwać, bo jakoś nie mogę zrozumieć uhonorowania Mac TV jako komputera roku 1993, ale niech im będzie.

Do każdego z wybranych przez Apple modeli komputera zostało wybranych pięć najczęściej wybieranych przez użytkowników zastosowań. Przedstawione dane niestety nie posiadają dokładniejszych danych, takich jak ilość głosujących czy procentowy udział poszczególnych kategorii w jakich były używane.

Uzyskane dane stanowią pewną ciekawostkę, ja jednak postanowiłem spojrzeć na nie nieco szerzej, gdyż dostarczaj interesujących informacji na temat tego, jak wykorzystywaliśmy nasze komputery. Tak więc zapraszam was na wycieczkę przez 30‑lat istnienia Macintoshy i ich użytkowników, na wycieczkę na której można zobaczyć pewne zdarzenia, które są niezauważalne przy analizie poszczególnych modeli komputerów Apple.

Mój pierwszy Mac to....

Jak wynika z przeprowadzonej ankiety, wiele osób biorących w niej udział, początki w świecie Apple rozpoczęło już w 1984 roku i właśnie Macintosha jako swój pierwszy komputer wybrało aż 5,1%. Dalsze pozycje są już zajęte przez komputery Apple z 2011 - 2013 roku co oznacza, iż nowe komputery przyciągają nowych użytkowników i własnie je jako swoje pierwsze komputery wybrało łącznie 16,5% biorących udział w badaniu. Dane te znajdują pewne potwierdzenie w danych Apple, dotyczących bieżącej sprzedaży komputerów, która wykazuje ciągle tendencję wzrostową.

Rok 1984 - Macinosh

To komputer który jest protoplastą wszystkich, współczesnych komputerów Apple. Więcej informacji o nim znajdziecie w moich wpisach poświęconych narodzinom Macintosha. Do czego jednak użytkownicy używali komputera o niewielkich (z perspektywy dzisiejszej) możliwościach ?

Macintosh to niewielki komputer typu All‑In-One. Z procesorem Motoroloa 68000 taktowanym 8 MHz, 128 KB (później 512 KB) pamięci RAM i niewielkim, czarno-białym monitorem 9" o rozdzielczości 512 x 342 i wyposażony jedynie w stację dysków.

Ogromna część użytkowników tego komputera zdeklarowała jego wykorzystanie do zagadnień związanych z edukacją i nauką. Macintosh 512 ED z powodzeniem zastępował poprzednie modele Apple II w szkołach i na uczelniach a ja przypuszczam, że to właśnie tam większość późniejszych użytkowników Apple miało pierwszy kontakt z komputerem Apple.

Komputer ten był też często wykorzystywany do ... DTP. Wykorzystanie do DTP komputera z tak niewielkim, monochromatycznym monitorem może dziś być mocno zaskakujące. Jednakże w połowie lat 80‑tych, na takich właśnie komputerach dziennikarze pisali swoje artykuły i na takich komputerach przygotowywano je do druku. Dziś ciężko sobie wyobrazić jakąkolwiek pracę na takim komputerku.

Trzecie, najpopularniejsze wykorzystanie Macintosha to biznes co już nie powinno szokować. Edytor tekstu Microsoft Word i VisiCalc to kwintesencja ówczesnego biura.

Rok 1985 Macintosh XL

Macintosh XL to próba ratowania przez Apple komputera Lisa, ratowania czegoś, czego się nie dało uratować. Wybór Apple by to ten model miał reprezentować rok 1985 może nieco zaskakiwać, ale wówczas nie pojawił się inny model Macintosha. To własnie na początku 1985 roku Apple podjęło decyzję o zakończeniu prac nad modelami Lisa i Lisa 2, przekształcając je w Macinosha XL.

Komputer pierwotnie stworzony dla biznesu, miał być podstawowym komputerem biurowym w USA. Z perspektywy historii wiemy, że to Macinosh zabił Lise/Macintosha XL. Był nie tylko szybszy ale i tańszy.

Rzecz która mnie zaskoczyła to fakt, iż przytłaczająca część użytkowników tego komputera zadeklarowała jego wykorzystanie głównie w edukacji i nauce. Zaskoczył, bo komputer ten nigdy nie był przez Apple promowany jako komputer dla szkół i uczelni. Jego cena także odstraszała skutecznie potencjalnych odbiorców edukacyjnych jak i użytkowników domowych.

Użytkownicy zadeklarowali także jego wykorzystanie w biznesie i finansach ( więc dział do którego komputer został stworzony), choć w dużo mniejszym zakresie.

Po raz pierwszy pojawia się zastosowanie komputera do internetu ale to zastosowanie, jak wynika z ankiety, było jeszcze niezbyt wielkie.

Rok 1986 Macintosh Plus

Kolejna rozwojowa wersja Macinosha z 1984 roku niewiele różniła się od swojego protoplasty. W zasadzie te same parametry, większa ilość pamięci RAM (od 1 do 4 MB) niewiele mogło zmienić w wykorzystaniu tego komputera. A jednak jeden, niewielki detal postawił wszystko na głowie. Macintosh Plus otrzymał zewnętrzny port SCSI co umożliwiło podpięcie do komputera wielu urządzeń zewnętrznych, takich jak dyki zewnętrzne, skanery czy nawet bardziej zaawansowane drukarki.

Nic więc dziwnego, że komputer ten znalazł głównie zastosowanie w DTP. Konsekwentna polityka Apple by blisko współpracować z edukacją zaowocowała jeszcze większym udziałem Macintosha Plus na rynku edukacyjnym (model Mac Plus ED).

Rok 1987 Macintosh II

Tu rzeczywiście Apple miało rację, wskazując właśnie ten model jako najważniejszy. To pierwszy, w pełni modułowy Macintosh, który za czasów Jobsa nie miał prawa się pojawić. Macintosh II posiadał szybszy procesor - Motorola 68020 taktowany 16 MHz, kooprocesor matematyczny Motorola 68881, większe możliwości rozbudowy pamięci i sześć slotów NuBus, umożliwiających podpięcie do niego dodatkowych kart - na przykład kart graficznych. Umożliwiał wyświetlanie kolorowego obrazu o rozdzielczości do 640x480 lub 480x640 (tryb portretowy), oraz posiadał już wbudowany twardy dysk. Niewątpliwie jego konstrukcja i cena (5500 USD) sugerowały, że to maszyna stworzona dla profesjonalnego użytkownika.

Jak wynika z danych Apple, Macintosh II używany był głównie w edukacji, DTP i zadaniach związanych z szeroko rozumianą grafiką.

Po raz pierwszy deklaracje używania Macintosha II do zadań związanych z programowaniem były na tyle liczne, by uwzględnić to w końcowych statystykach.

Przyznam, że zaskoczyło mnie tak wielkie użycie Macintosha II w edukacji, choć słyszałem, że często był kupowany przez wyższe uczelnie. Być może z tego wynika związek edukacji i programowania.

Rok 1988 Macintosh IIx

Jako komputer 1988 roku wybrano Macintosha IIx. Prawdę mówiąc, jak na model z tego roku był bezkonkurencyjny, bo w 1988 roku Apple wypuściło tylko jeden model komputera - właśnie Macintosha IIx.

Obiektywnie patrząc, był to jednak bardzo porządny komputer bazujący na poprzednim modelu. Wymieniono procesor na Motorolę 68030 i koprocesor na Motorole 68882 i można go było rozbudować do maksymalnie 128 MB Ram. Takie możliwości komputera oraz dosyć wysoka cena sprawiały, że trafiał on głównie w ręce osób zajmujących się profesjonalnie grafiką i DTP.

Wyniki ankiety Apple w pełni potwierdzają profesjonalne zastosowanie Macintosha IIx i wskazują, że komputer ten był głównie używany do DTP, edukacji, tworzenia grafiki i prezentacji. Czasem wykorzystywano go także jako maszynę do programowania.

Rok 1989 Macintosh Portable

Nie bez powodu ten pierwszy, przenośny komputer Apple stał się dla firmy wizytówka 1989 roku. Nie ulega wątpliwości, że nie odniósł spodziewanego sukcesu o czym już pisałem przy okazji wpisu o Macintoshu Portable, jednak nie można przejść obojętnie obok pierwszego laptopa firmy z Cupertino.

Macintosh Portable miał ograniczone możliwości i stworzono go jeszcze jako uzupełnienie komputera stacjonarnego. Od początku do końca projektowano go z myślą o biznesowych użytkownikach, za czym także przemawiała wysoka cena.

Użytkownicy jednak wspominają go jako komputer używany w edukacji i do prezentacji (bo tak w tym wypadku chyb należy pojmować "visual effect"). Warto zauważyć, że to drugi komputer, który na tyle często był używany do łączenia z internetem, że dane te znalazły się w statystykach.

Rok 1990 Macintosh LC

Macintosh LC to budżetowy komputer przeznaczony głównie dla edukacji i użytkownika domowego. Zdobył dużą popularność dzięki niskiej cenie i możliwości wyświetlenia kolorowego obrazu.

Macintosh LC powstał z myślą o użytkownikach domowych i rynku edukacyjnym był na tym polu intensywnie promowany nie tylko przy pomocy jednej z najniższych cen w historii Apple, ale także dzięki bogatej ofercie oprogramowania edukacyjnego.

KidPix to wówczas jeden z najpopularniejszych programów do rysowania, przeznaczony dla dzieci. Posługiwał się prostą symboliką i nawet instrukcja do niego była głownie obrazkowa.

Nic wiec dziwnego, że Macintosh LC który zapełnił całe mnóstwo pracowni informatycznych w USA, najcześciej związany jest właśnie z edukacją. Zaskakujące jest jednak to, że wielu użytkowników wspomina go także jako maszynę szeroko stosowana do DTP, pomimo przeciętnej mocy obliczeniowej (Motorola 68020 traktowana 16 MHz i maksymalnie 10 MB Ram). Za takim powodzeniem na polu DTP i grafiki stała właśnie atrakcyjna cena, dzięki której był to jeden z najtańszych komputerów Apple rządzący sobie z kolorowym obrazem wysokiej jak na tamte czasy rozdzielczości.

Użytkownicy wskazali go rownież jako komputer przeznaczony do internetu co nawiązuje do jego zastosowania edukacyjnego i domowego, a także świadczy o tym, że internet stawał się w 1990 roku coraz bardziej dostępny.

Rok 1991 - PowerBook

PowerBook jako najbardziej przełomowy komputer 1991 roku to jak najbardziej słuszny wybór. To pierwszy komputer przenośny Apple, który w pewnym sensie jest obecny do dziś, we współczesnych MacBookach. Te same założenia, podobnie rozplanowana konstrukcja stały się uniwersalnymi rozwiązaniami dla kolejnych modeli komputerów przenośnych Apple.

Choć komputer z założenia kierowany był do biznesu, jako namiastka komputera stacjonarnego w podróży, użytkownicy jednak wskazali bo jako komputer głownie edukacyjny. Jak dla mnie to pewna zagadka. Jego ograniczone możliwości znalazły odzwierciedlenie w nieco mniejszym udziale na polu grafiki czy DTP. Internet już był chyba normą.

Rok 1992 - Quadra 950

Najpotężniejszy Mac - Quadra 950 w ówczesnej historii Apple został stworzony jako profesjonalna stacja robocza. Przeznaczony do zadań związanych z przetwarzaniem sporych ilości danych oraz obróbką grafiki wysokiej rozdzielczości, został zapamiętany przez użytkowników jako... Komputer z rynku edukacyjnego. Komputer szkolny za 7200 USD ?!

Jak wynika z ankiety, stosowano go także do tworzenia prezentaci i DTP ale w dużo mniejszym stopniu. Zastosowanie Quadry do zadań w internecie to tylko potwierdzenie faktu, że ścisłe powiązanie komputera z siecią jest juz faktem.

Rok 1993 - Macintosh TV

W pierwszym momencie pomyślałem, ze to totalna pomyłka. Komputer stworzony głownie z myślą o studentach, miał kusić niecodziennej wyglądem, niską ceną i wbudowanym tunerem TV. Macintosh TV miał zastąpić komputer, telewizor, odtwarzacz CD i stać się centrum multimedialnym i edukacyjnym. Jednak jego ograniczona konstrukcja nie przyniosła mu oczekiwanego przez Apple sukcesu.

Główną jego wadą była ograniczona możliwość rozbudowy pamięci komputera do maksymalnie 8 MB Ram. Pu uruchomieniu systemu, do dyspozycji użytkownika zostawało skromne 5 do 6 MB co nawet na ówczesne czasy było wielkością dość niewielką.

Komputer nie posiadał możliwości instalacji koprocesora matematycznego, co może nie miało wielkiego znaczenia dla użytkownika domowego, jednak studenci narzekali na to ograniczenie.

Komputer stworzony z myślą o studenckim centrum nauki i rozrywki może jako komputer domowy byłby niezły, jednak nie zdobył studenckich serc. Wyprodukowany w ilości zaledwie 10 tys. egzemplarzy ostatecznie okazał się porażką Apple.

Nie wiem dlaczego postanowiono go wyróżnić jako symbol 1993 roku, być może tak uhonorowano ciekawa koncepcje, choć została ona zabita przez kiepskie wykonanie. Moim zdaniem to Quadra 660AV powinna być komputerem roku 1993.

Trzeba jednak przyznać, ze użytkownicy (pewnie nie było ich zbyt wielu) wskazują, że komputer był używany głównie do nauki, tworzenia prezentacji ale spójrzcie sami, jak ogromny udział ma jego wykorzystanie w internecie. Za tym z pewnością stała wbudowana karta sieciowa i powszechność dostępu do sieci w akademikach na rozmaitych uczelniach.

Rok 1994 - PowerBook 540

To naprawdę przełomowy model w 1994. PowerBook 540 to pierwszy komputer przenośny Apple, który przestał być dodatkiem do komputera stacjonarnego, a mógł być jedynym komputerem użytkownika. Fantastyczny design i niezłe możliwości sprawiły, że do dziś uznawany jest za model legendarny i budzi żywe wspomnienia.

Pierwszy przenośny komputer z trackpadem miał wbudowana kartę sieciową i bardzo dobry wyświetlacz LCD. Całości dopełniały wydajna bateria i spora moc obliczeniowa. Nie dziwi mnie więc, że głównym jego zastosowaniem jakie wskazali użytkownicy to właśnie internet. Nieco mniejsze zastosowanie znalazł jako komputer do obróbki grafiki i tworzenia prezentacji.

Ciąg dalszy za tydzień .... (lata 1995-2004)