"Proszę odblokować telefon". Gdy zapytają, użyj tej odpowiedzi

Dr hab. Szymon Pawelec z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego wyjaśniał na łamach WP Tech: "Na tak ogólne pytanie nie ma krótkiej i jednoznacznej odpowiedzi. W największym skrócie można powiedzieć, że jednym z podstawowych elementów zasady prawa do obrony i jednym z fundamentów rzetelnego procesu karnego jest zakaz zmuszania kogokolwiek do dostarczania dowodów na swoją niekorzyść".

Zgodnie z obowiązującym prawem funkcjonariusze policji nie mają uprawnień, by nakazać ci odblokowanie telefonu. Dotyczy to nawet osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa. W tym przypadku przepisy działają na korzyść obywatela, podobnie jak w sytuacji składania wyjaśnień. Nikt nie może zmusić cię do udzielania odpowiedzi na pytania, które mogłyby ci zaszkodzić. Jeśli więc policja zażąda odblokowania urządzenia, wystarczy stanowczo odpowiedzieć: "odmawiam odblokowania telefonu".

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

W pewnych sytuacjach służby prowadzące śledztwo mogą próbować uzyskać dostęp do danych bez udziału zatrzymanego lub podejrzanego. Jednak, jak podkreśla prof. Pawelec, mamy prawo odmówić spełnienia takiego żądania. – Konsekwencje tej odmowy oraz ewentualne skarżenie czynności realizowanych w wyniku odmowy to już natomiast odrębny temat – zaznacza ekspert.

Wiele zależy od konkretnych okoliczności. Odmowa odblokowania telefonu w niektórych przypadkach może skutkować zatrzymaniem na 48 godzin. Choć policjanci nie mają prawa zmuszać nikogo do odblokowania urządzenia, taka sytuacja może wzbudzić podejrzenie, że telefon pochodzi z kradzieży. Jeśli funkcjonariusz zażąda numeru IMEI telefonu, który masz przy sobie, brak jego podania może skutkować wspomnianym zatrzymaniem na dwie doby. Z drugiej strony wystarczyłoby, aby urządzenie miało oryginalną "naklejkę" z kodem IMEI na obudowie, co pozwoliłoby na przekazanie wymaganych danych bez konieczności odblokowywania telefonu. Jak przyznał kiedyś anonimowy funkcjonariusz policji, w praktyce jednak nikt nie zatrzymuje obywateli jedynie z tak błahego powodu.

Jeśli odmówimy odblokowania telefonu w celu podania numeru IMEI, policja może zatrzymać urządzenie, jeśli pojawi się podejrzenie, że w jego pamięci znajdują się materiały stanowiące dowody przestępstwa. W takiej sytuacji możemy sobie tylko zaszkodzić, ponieważ odzyskanie telefonu może okazać się długim procesem – stanie się on częścią postępowania dowodowego. Wówczas jedyną możliwością na odzyskanie urządzenia jest złożenie zażalenia do sądu. Jeśli sąd uzna, że nie było podstaw do jego zatrzymania, telefon zostanie nam zwrócony.

Podsumowując, policja nie ma prawa wymagać od ciebie odblokowania telefonu, jeśli nie istnieją ku temu jasne podstawy prawne. Możesz odmówić, nawet jeśli na urządzeniu znajdują się materiały, które mogłyby działać na twoją niekorzyść. Nikt nie może cię do tego zmusić.