Kris Kaspersky — najbardziej uprzejmy haker naszych czasów

Historia życia Krisa Kasperskiego — światowej sławy programisty, zważywszy na niespotykane koleje losu, mogłaby posłużyć jako scenariusz dla najlepszych reżyserów kina psychologicznego. Kris Kaspersky był postacią zaiste niepowtarzalną, której nie da się porównać z żadną inną personą świata IT. Utalentowany dziennikarz, pisarz i haker, który odmówił pracy w Google, pomógł rządowi USA w zwalczaniu pornografii dziecięcej, a w miejscu pracy trzymał naładowany pistolet i paczkę marihuany. Ten dysonans postaw uczynił z Krisa Kaspersky'ego vel Nikołaja Lichaczewa — postać niejednowymiarową, pełną kontrastów, budzącą spore kontrowersje. W lutym 2017 roku wybuchły one ze zdwojoną siłą, kiedy zmarł w do końca niewyjaśnionych okolicznościach.

Oto przedstawiam wam historię człowieka, który w dziedzinie IT był znany pod wieloma pseudonimami (myschh, visual-sex-ltd, KPNC, nezumi, elraton, souriz, tikus, muss, farah, jardon), ale najważniejszym z nich jest Kris Kaspersky. I to właśnie pod wymyślonym przez siebie nazwiskiem stał się w dla świata informatyki postacią kultową. A po tragicznej śmierci wielu zwolenników i fanów programisty w żałobie wspomina go, jako wywodzącego się z Kraju Krasnodarskiego geniusza, będącego najbardziej zasłużonym programistą w historii rosyjskiej informatyki.

Okres dzieciństwa

Kris Kaspersky urodził się jako Nikołaj Lichaczew 2 listopada 1976 r. w małej wiosce Uspenskoje na terytorium Krasnodaru. Kilka tygodni później, w miejscowym szpitalu nastąpiło zdarzenie, które na zawsze odcisnęło piętno na życiu Krisa Kaspersky'ego, kiedy to jako noworodkowi — omyłkowo wstrzyknięto mu chlorek wapnia. Pozornie nieszkodliwa substancja wywoływała udar u dziecka, a w konsekwencji spowodowała martwicę tkanki mózgowej. Ze szpitala odebrano go z diagnozą stwierdzającą łagodną postać autyzmu. Choroba ta wywołała u niego trwałą amnezję, która na tyle uszkodziła jego pamięć, że oprócz daty swoich urodzin, nie był w stanie zapamiętać dokładnych dat.

Jednak ograniczenia tego typu nie przeszkodziły siedmioletniemu Kaspersky'emu w konstrukcji odbiornika radiowego - uczynił to, aby zrozumieć zasady działania różnych komputerów. Podczas nauki w szkole podstawowej dzięki zbiórce pieniędzy całej rodziny, Kaspersky dostał swój pierwszy komputer - Pravetz 8D, bułgarski klon Apple II, z instrukcją obsługi w języku rosyjskim. Komputer wymagał połączenia z magnetofonem i kolorowym telewizorem. Wówczas Kaspersky stworzył swoją pierwszą grę komputerową, opracowaną dla Pravetz 8D. Jego następny komputer, Electronika BK‑0010, pomógł Krisowi w opanowaniu asemblera. Trzecim komputerem był ZX Spectrum, czwartym zaś Agat. I tak właśnie układanie modeli komputerów, w których posiadaniu był przez te lata, pozwalało mu przywrócić chronologię zapomnianych wydarzeń.

Lata szkolne

Kaspersky był dobrym uczniem, a na jego świadectwie znajdowały się same doskonałe oceny. Dzięki tym wynikom ukończył liceum ze srebrnym medalem. Jednak on sam twierdził, że zasługiwał na najwyższe oznaczenie, ale żeby to nastąpiło, według Krisa, należało wręczać łapówki lokalnym urzędnikom. A jego rodziny nie było na to stać, aby „wykupić” złoty medal. Pomimo tego, że Kaspersky nie miał tzw. układów, udało mu się wstąpić na najbardziej renomowaną uczelnię informatyczną w regionie. Mowa tu o krasnodarskim Uniwersytecie Inżynierii Radiowej Taganrog. Dostał się tam bez egzaminu wstępnego, wybierając jako specjalność: „Projektowanie mikrokontrolerów”. Nie minęło jednak wiele czasu, kiedy studia mu się znudziły, a on, mimo że swoją wiedzą przewyższał o kilka poziomów program nauczania, nie zdał nawet pierwszych egzaminów semestralnych. Jak się później okazało, spowodowane było to tym, że „studenci prawie nie mieli możliwości programowania”, a on nie chciał się uwsteczniać. I tak, zniesmaczony, wrócił do rodzinnej wioski. Jego matka jednak przekonała go, aby nie porzucał studiów, więc w następnym roku ponownie wstąpił na uniwersytet "by uspokoić mamę". Niestety i tym razem, bez powodzenia. Po kolejnej porażce w uzyskaniu wyższego wykształcenia, rozczarowany haker postanowił już nie kontynuować studiów i samemu sukcesywnie podnosić swoje umiejętności. Warto też wspomnieć, że w tamtym okresie Kris korzystał z komputera IBM Simon w wersji 16‑bitowej z kolorowym monitorem. O tyle to ważne, że z marki tych komputerów korzystał przez większość swojego życia.

Wtedy też, wyłonił się jego niepowtarzalny styl - zapuścił brodę i włosy, których długość ukrywała łysy płat skóry w obszarze głowy, gdzie wstrzyknięto lek. Hipisowski image doskonale współgrał z anorektycznie wychudzoną sylwetką i hipnotyzującym wzrokiem. Jego aparycja uczyniła z niego postać niezwykle charyzmatyczną i nierzeczywistą zarazem. Wrażenie „inności” potęgował również fakt, że Kris mówił z południowym akcentem, czasem połykając i zniekształcając słowa, łagodząc przy tym zakończenia czasowników. Żył niczym asceta, nie uznając żadnych uciech fizycznych i stroniąc przy tym również od używek. Taki trochę „święty mnich” rosyjskiej informatyki. Poczucie odrębności wzmagało u niego tez życie na krasnodarskiej peryferii, gdzie jedynym „łącznikiem” z cywilizowanym światem był słabej jakości internet. Warto też wspomnieć, że Kaspersky wywodził się z bardzo zacofanej enklawy społecznej, gdzie większość ludzi w najmniejszym stopniu nie miała pojęcia o tym, czym on się właściwie zajmował. Było to powodem, że w rodzinnej wiosce odbierano go jako nawiedzonego ekscentryka. A zarówno niezrozumienie jego pasji, jak i brak konkurencji wśród miejscowych programistów, tym bardziej nasilały poczucie wyobcowania i alienacji społecznej. Dlatego też, w sposób jednoznaczny, Kaspersky wywiadach opisał swoją rodzinną wioskę jako:

Jak Nikołaj Lichaczew stał się Krisem Kaspersky'm?

Po odejściu ze studiów Kaspersky, we współpracy z kolegą ze studiów założyli w Tagarogu firmę świadczącą usługi administrowania systemem. Jakiś czas później okazało się, że jego wspólnik uciekł z pieniędzmi. A zaraz potem, stworzona przez Kaspersky'ego i jego kompana, firma upadła, a miejscowi szantażyści, jak powiedział programista, zmusili go do oddania ostatnich pieniędzy i powrotu do domu. W tym też czasie, haker próbował omówić wspólny projekt z Jewgienijem Kasperskim - szefem firmy antywirusowej Kaspersky Lab, ale hakerowi też tam odmówiono. I wtedy też w Moskwie, na klatce schodowej używanej przez pracowników jako palarni, miał miejsce historyczny moment spotkania dwóch Kasperskich. Kris przybył do Kaspersky Lab, żeby zasugerować parę rozwiązań, jednak współpraca nie poszła zbyt dobrze:

W taki sposób przeistoczył się z Kasperskiego - na Kaspersky`ego. Warto też podkreślić, że pseudonim Krisa Kaspersky'ego nie jest pochodną od żadnego innego słowa i nie ma żadnego związku z Jewgienijem Kasperskim. Kris nazwał się tak po Kasprze, przyjaznym duchu z jego ulubionej kreskówki i na cześć rosyjskiego muzyka Krisa Kelmi, którego muzyki jednak nigdy nie słuchał. Kaspersky jest też w świecie programistów znany pod pseudonimem "myschh", zapożyczonym z jego ulubionej powieści "Diuna", (warto nadmienić, że Kris często używał cytatów z tego dzieła, w szczególności w swojej pierwszej książce "Technika i filozofia ataków hakerów", nazywając głównego jej bohatera tak samo jak w "Diunie" Muad'Dib, co oznacza pustynną mysz).

Kariera programisty

Równolegle do prób dostania się do „wielkiej ligi” programistów, Kaspersky pracował jako administrator systemu w służbie podatkowej. W tym też czasie zaczął też pisać publikacje do najbardziej poczytnych magazynów informatycznych w Rosji. Pierwszy artykuł napisany przez Krisa został opublikowany, kiedy ten był jeszcze w szkole. Wydano go w magazynie „Astrolog”, a sam artykuł traktował o astronomii. W 1998 r. Kris zaczął aktywnie uczestniczyć w konferencjach FidoNet RU.HACKER. Dmitrij Sadczenko doceniwszy jego publikacje zorganizował mu spotkanie z przedstawicielami wydawnictwa „Solon-Press”, gdzie w 1999 roku, Kris Kaspersky w wieku zaledwie 22 lat opublikował swoją pierwszą książkę pt. „Technologia i filozofia ataków hakerów”.

Kierownik jej wydania Siergiej Tarasow tak wspomina Kaspersky'ego w tym czasie:

W tamtych latach mieszkańcy Rosji ledwo mieli dość pieniędzy na komputer, ale książka była sukcesem – rozeszła się w nakładzie 10 tysięcy egzemplarzy. A sam Kaspersky, zainkasował za jej wydanie solidną opłatę 50 tysięcy rubli wypłacaną w wysokości 3000 rubli miesięcznie. Wraz z książkami, Kris współtworzył takie czasopisma, jak "Administrator systemu", "Bajt", "Stargazer", "Astrolog", "Hacker". Już wtedy słynął z tego, że łączył pracę w różnych publikacjach, wykonując najtrudniejsze zadania w krótkim czasie. Redaktor naczelny "Hackera" Nikita Kislitsyn, zauważając, że potrafi szybko i produktywnie pracować, tak o nim wtedy powiedział:

I choć praca w magazynach dla młodzieży była jedynie początkiem kariery programisty, przyniosła mu sławę w dziedzinie IT. W swoich artykułach dzielił się swoim bogatym doświadczeniem, a jego czytelnicy postrzegali je jako "bogaty bank wiedzy", dzięki któremu mogli poszerzać swoje horyzonty programistyczne. W sumie, do roku 2008 opublikowano 16 książek Kaspersky`ego, w tym dziewięć przetłumaczono na język angielski, a dwie na polski. Książki poświęcone były ochronie danych i optymalizacji programów, wirusom komputerowym i demontażowi poszczególnych podzespołów. W związku z tym, że zainteresowania Krisa oprócz komputerów dotyczyły również astronomii. Niektóre z jego artykułów i tematów na forum dotyczyły teleskopów i obserwacji gwiaździstego nieba.

Oprócz czasopism technologicznych Kaspersky przejawiał również inne zainteresowania. W pewnym momencie swojego życia, został zatrudniony przez niezależnego pisarza w amerykańskim dzienniku pornograficznym. Z powodu jego słabej znajomości języka angielskiego, najpierw chciano mu odmówić, ale publikowane przez niego historie o młodej lesbijce, w krótkim czasie zyskały popularność. Pisarz otrzymał propozycję pracy. Kaspersky kontynuował pisanie opowiadań, ale sporą część wypłaty pochłaniały mu usługi korektorskie. Według programisty, przeciętnie, płacono mu pięć dolarów za artykuł. Wśród jego książek o tematyce innej niż informatyka znajduje się również "Encyklopedia pogody".

Coraz większy rozgłos za granicą

Wielka popularność książek i publikacji zrodziła w głowie Kaspersky`ego myśl o opuszczeniu Rosji. Aby zwiększyć liczbę odbiorców, zaczął pisać książki w języku angielskim. Poza tym, Kris Kaspersky założył swój angielski blog. Rok 2008 był punktem zwrotnym dla Kaspersky’ego. Został zaproszony do zdalnej pracy na rzecz amerykańskiej firmy Endeavour Security jako pisarz, gdzie później zaproponowano mu pracę programisty za stawkę 800 dolarów miesięcznie. Na krótki okres czasu pojechał do Stanów Zjednoczonych, w ramach formalnej umowy a następnie powrócił do Rosji. Równolegle, pomiędzy pisaniem książek, Kaspersky w imię zainteresowania, szukał luk w procesorach Intela. W lipcu 2008 roku odnalazł w chipach niebezpieczny obszar, pozwalający napastnikom zdalnie przechwytywać kontrolę nad dowolnym komputerem.

Pod koniec października 2008 roku, na konferencji Hack in the Box, w Kuala Lumpur dokonał prezentacji na temat odkrytych przez siebie braków w zabezpieczeniach procesorów Intela, umożliwiających zdalne kontrolowanie wielu serwerów. Kaspersky powiedział, że zamierza pokazać działający kod i udostępnić go publicznie. Dodał, że błędy w mikroprocesorach stają się coraz poważniejszym zagrożeniem, ponieważ są już pisane przy użyciu szkodliwych programów. Według hakera niektóre z błędów procesora mogą po prostu spowodować awarię systemu, pomagając osobie atakującej uzyskać dostęp na poziomie jądra systemu operacyjnego.

Wyjazd do USA

W styczniu 2009 roku Kaspersky przeprowadził się do Stanów Zjednoczonych. Najpierw zamieszkał w San Francisco, obszarze którego wizytówką jest Złoty Most i Dolina Krzemowa gdzie pracują najlepsi informatycy na świecie. Pomimo, że spodobało mu się życie w nieoficjalnej stolicy Kalifornii, miał tam problemy ze znalezieniem stałej pracy. Gdzieś zaoferowano mu zbyt niską pensję, która w tym czasie wciąż nie przekraczała zadowalającej go normy. W innych miejscach, Kaspersky był rozczarowany kolegami, którzy dyskutowali tylko o polityce. W pozostałych miejscach, intuicja podpowiadała mu, że coś jest nie tak, jak być powinno.

Z tego powodu Kaspersky postanowił zmienić lokalizację, przeprowadzając się do prowincjonalnego miasteczka Reston w Wirginii. Miejsca, które było zupełnym przeciwieństwem elitarnego San Francisco, a drogi w tej części Stanów Zjednoczonych były jeszcze gorsze niż w Afryce Południowej. Życie tam było jednak o wiele bardziej ekonomiczne, niż w drogiej Kalifornii. W tym mieście, wynajem luksusowego dwupiętrowego domu z basenem wart był około dwóch tysięcy dolarów. Dzięki pensji w wysokości dziesięciu tysięcy dolarów, Kaspersky był w stanie sobie pozwolić na takie zbytki, ale wolał mieszkać w skromnym mieszkaniu i kupować jedzenie w lokalnym supermarkecie. Nie da się ukryć, że Kaspersky nie przeprowadził się tam przypadkiem. Wielkim atutem Reston było to, że Waszyngton, stolica Stanów Zjednoczonych, znajduje się 20 minut od miasta, a duże firmy, takie jak Intel, McAfee lub iDefence, borykające się z cyberprzestępczością, mają tam swoje oddziały. Jak się okazało, w niezbyt odległej przyszłości, dla jednej z nich miał on świadczyć swoje usługi.

Podjęcie pracy w Endeavour Security i McAfee

Po prezentacji w Malezji, Kaspersky został zaproszony do pracy w firmie IT w Indiach, ale programista odmówił. Z czasem, zaczęły napływać propozycje z innych krajów. Ale akurat w momencie, gdy Kaspersky zaczął analizować, która z nich jest najlepsza, jego firma, Endeavour Security, została wchłonięta przez McAfee — amerykańskiego producenta oprogramowań antywirusowych. Formalnie, Kaspersky powinien zostać zwolniony, ale jego przełożony zalecił pozostawienie hakera w zespole. Tym samym, w sierpniu 2009 r. zarządzający firmą McAfee podpisali umowę z Kasperskym.

Jednak, programista nie był pewien, czy chce pracować w amerykańskiej firmie. Kaspersky poważnie zastanawiał się nad perspektywą pracy w Korei Południowej, jednak otrzymane ultimatum, że zostanie zatrudniony, pod warunkiem pozbycia się swoich charakterystycznych włosów i zgolenia brody - oczywiście, było dla niego nie do przyjęcia. Haker podróżował także do Izraela, pomagał firmie technologicznej w RPA, poleciał też na konsultację do Chin. Wszędzie oferowano mu pracę, ale ostatecznie jednak pozostał w USA.

W McAfee, programista skutecznie i szybko radził sobie z dowolnymi zadaniami. Już nie był też takim samotnikiem, a co za tym idzie, po raz pierwszy przestał się izolować od otoczenia, a wieczorami odwiedzał kawiarnie i restauracje z przyjaciółmi lub dziewczynami. Mimo wszystko, rozkwit życia osobistego nie powstrzymał Kaspersky od zostania pracownikiem roku w McAfee. Na otrzymanie tego wyróżnienia decydujący wpływ miały jego wielkie zasługi w zwalczaniu ataków hakerskich. Figurowały one pod kryptonimem "Operacja Aurora", i były to serie ataków cybernetycznych na Google i dziesiątki innych organizacji, w tym Adobe Systems, Yahoo, Symantec, Northrop Grumman, Juniper Networks, Morgan Stanley czy Dow Chemical - popełnione w styczniu 2010 roku

Kiedy Kaspersky przestawał wychodzić do miasta i odwiedzać restauracje, oznaczało to, że znów pogrążył się w pracy. Haker zawsze nosił ze sobą laptopa, a nawet będąc na wakacjach w innym kraju, nie stronił od pracy. W dowód wdzięczności kierownictwo, wysłało Kaspersky`ego w podróż na doroczną konferencję dotyczącą bezpieczeństwa komputerowego. Black Hat Briefings, bo taką nazwę nosiło to wydarzenie, które zgromadziło wielu "black hat" hakerów zainteresowanych bezpieczeństwem informacji w branży IT.

Tak produktywny pracownik, jakim był Kaspersky, został wkrótce zauważony przez władze USA. Celem uzyskania pomocy od programisty, kontaktowali się z nim przedstawiciele z Federal Aviation Administration i US Air Force. Dla obu tych działów, Kaspersky napisał program wykrywający działania hakerów. Jak zauważył Kaspersky, jeśli nastąpiłoby włamanie do systemu, to byłaby to jego wina. Ponadto, władze USA poprosiły hakera o opracowanie algorytmu "polującego" na witryny z pornografię dziecięcą. Wtedy Kaspersky napisał program, który dzięki swojemu innowacyjnemu działaniu, całkowicie zmodernizował walkę z pedofilią w Internecie.

Zasady życia i pasje

W 2008 roku Kaspersky powiedział, że do 25 roku życia pozostawał prawiczkiem - zastąpiwszy romantyczne relacje ciągłym doskonaleniem umiejętności programistycznych. Odmówił przyznania sobie statusu "hakera". Włamywanie do systemów nigdy go nie interesowało jako możliwość rozwijania swoich umiejętności programistycznych. Chociaż miał ku temu okazję, chociażby w momencie, kiedy mieszkał jeszcze w swojej wiosce. Zaproponowano mu włamanie do systemu komputerowego księgowania importowanych buraków w cukrowni. Ta propozycja mogłaby przynieść młodemu Kasperskiemu pieniądze na realizację planów naukowych, ale odmówił dając jednoznacznie do zrozumienia, że nie będzie ryzykować wolności w imię możliwych korzyści, bo było to wbrew jego zasadom etycznym.

Programista, w jednym z wywiadów powiedział, że nie szukał bogactwa. Pieniądze, podobnie jak miłość, pozostawały dla niego w tle. Gdzieś, w tym samym miejscu, była też religia - Kaspersky określał się mianem ateisty, ale na forum RSDN.org wyznał , że jego stanowisko wobec wiary jest neutralne. I dlatego jako wolnomyśliciel, nieskażony żadnymi dogmatami wiary mógł się w pełni skupić na karierze pisarskiej. A inspiracje do tworzenia swoich książek, odnalazł w twórczości Wiktora Pelewina, Jerry'ego Siegela, Julii Ostapenko i wśród dzieł swego ulubionego pisarza S‑F Stephena Kinga.

Kris, według jego własnych słów, w swoim życiu konsekwentnie przechodził przez trzy etapy. Najpierw poświęcił cały swój czas, pieniądze i energię na zbieranie komputerów, programów i pisanie, prowadząc przez większość czasu zamknięty, wiejski styl życia. Potem nastąpiła seria podróży po całym świecie - przeciwieństwo spokojnej egzystencji byłego wiejskiego ekscentryka. Trzecia przemiana Kaspersky’ego to świeżo obudzona pasja do broni i armii. Nie wymienię dokładnej liczy broni zgromadzonej przez „Myschha” w Reston, ponieważ lista pełnych nazw zajęłaby przynajmniej pół strony tekstu. Kris przyznaje, że z natury czuje się bardziej poszukiwaczem przygód, niż statecznym guru, natomiast nieustanne pragnienie poszukiwania nowych emocji popycha go dalej, poza strefę komfortu biura IT. Dostęp do broni palnej i tworzenie własnych ładunków wybuchowych w pełni zaspokajało tę potrzebę. Tym bardziej, że w Wirginii można bez większych przeszkód udać się do sklepu z bronią i kupić za 10 dolarów granat o sporej sile rażenia. Podczas napadu na ulicy, kiedy to grożono mu nożem, Kaspersky wyciągnął z kieszeni, kupiony na krótko przed tym, materiał wybuchowy a przestraszony napastnik uciekł. Haker lubił również rozładowywać napięcie na strzelnicy, a lata treningu spowodowały, że Kaspersky był wyborowym strzelcem.

Programista zgłosił się nawet do służby w armii amerykańskiej i otrzymał wstępne zezwolenie na służbę w składzie specjalistów terenowych. Jednak, ostatecznie nie został powołany do tej jednostki. Być może dlatego, w 2016 roku programista przeszedł z parachutyzmu na militaryzm. A taka postawa była nazbyt ekstremalna, żeby móc służyć w wojsku.

Kaspersky, oprócz strzelania, miał jeszcze jedną pasję pochłaniającą go bez reszty. Było nią spadochroniarstwo. Na forum RSDN.org, Kaspersky wielokrotnie opowiadał o swoich spadochroniarskich doświadczeniach. Dla niego skok spadochroniarski był to ważny i intrygujący proces, wiążący się z ekstremalnymi przeżyciami. A przez lata treningu technikę lądowania opanował wręcz do perfekcji. Dlatego, kiedy podczas skoku z początku stycznia 2017 roku, Kaspersky nie otworzył głównego spadochronu, skydiver nie wpadł w panikę. Wysokościomierz na nadgarstku pokazał, że nieco ponad 300 metrów pozostało do ziemi, ale haker miał nadzieję, że główny spadochron się otworzy i nie będzie musiał tracić czasu na awaryjne lądowanie. Kiedy ziemia znajdowała się w odległości dokładnie 300 metrów, główny spadochron otworzył się, zaś programista wylądował bezpiecznie. Kaspersky zwyczajowo skakał ze spadochronem pięć lub sześć razy dziennie, a instruktorów przestało martwić jego nadmierne zamiłowanie do ryzyka i wychodzili oni z założenia, że jest "w czepku urodzony" i nic mu w podniebnych przestworzach nie grozi.

Powyższy film jest ostatnim, który Kaspersky opublikował przed śmiercią. Zapis pokazuje, że programista przed skokiem ze spadochronem, daje pokaz ewolucji dwóm otaczającym go spadochroniarzom, a następnie uruchamia spadochron i bezpiecznie ląduje.

Uraz i śmierć

W dniu 10 lutego 2017 r. Kris Kaspersky, z nieznanego powodu rozbił się podczas lądowania ze spadochronem, w wyniku czego został poważnie ranny. 40‑letni haker doznał poważnego złamania lewej nogi i urazu głowy, jak podała pielęgniarka z centrum medycznego Halifax Health, w którym po wypadku przebywał Kris Kaspersky. "Spadochroniarz, który ciężko lądował w Skydive DeLand, pozostaje na intensywnej terapii i nie jest w stanie się komunikować". O incydencie dowiedziano się na specjalistycznym forum skoczków- Dropzone. Uczestnicy dyskusji sugerowali, że Kaspersky zrobił ostry zwrot, na który nawet doświadczeni zawodnicy by sobie nie pozwolili. 18 lutego 2017 r. jeden z rozmówców poinformował, że haker zmarł - został odłączony od urządzenia podtrzymującego życie. O tym tragicznym zdarzeniu, rodzinę Kaspersky`ego powiadomił mieszkający w USA przyjaciel programisty Aleksander Kulik. Kaspersky został pochowany w swojej ojczyźnie z największymi honorami. A to jak wielkim cieszy się tam uznaniem, najlepiej poświadcza nota pożegnalna w moskiewskim magazynie „Haker” – ważnej instytucji rosyjskiej sceny IT:

Cyber-Apokalipsa według Myschh`a

Kris Kaspersky bez wątpienia był takim typem hakera, który dzięki swoim wielkim zasługom i niebywałym umiejętnościom, otrzymał zaszczytne miejsce w panteonie świętych świata IT. Pytanie jednak brzmi, czy zwyczajem prawdziwych, biblijnych świętych, rzeczywiście nie zginął on w skutek śmierci męczeńskiej. Fakty są takie, że Kris Kaspersky, drobny mężczyzna o palcach pianisty i fryzurze fana heavy metalu, w istocie wiedział bardzo dużo o środowisku rosyjskich i amerykańskich hakerów – chociażby o tym, jakie miało powiązania z tajnymi służbami. Niewątpliwie, pewną dozę pikanterii dodaje fakt, że krótko przed swoją śmiercią, haker ostrzegał przed groźbą poważnego, internetowego ataku terrorystycznego. Termin "Cyber 9/11", istnieje od jakiegoś czasu. Eksperci prześcigają się w wyobrażeniach, jak taki akt może wyglądać w rzeczywistości. Terroryści są w stanie doprowadzić do wybuchu rafinerii gazu, czy też elektrowni jądrowej... Mogą też przy pomocy cyberprzestępców manipulować giełdami, a tym samym obrócić światową gospodarkę w chaos. Podkreśla się przy tym, jak łatwo byłoby terrorystom dopuścić się takiego ataku - i ilu doświadczonych hakerów dostałoby pieniądze za realizację tych demonicznych planów. Pytanie tylko kiedy "Cyber 9/11" będzie miał miejsc? Ten stan niepewności trwa już od ponad 15 lat.

Kolejną niewiadomą jest, kto może tego ataku dokonać? Od 11 września 2001 r, najbardziej prawdopodobnymi sprawcami mogą być islamskie organizacje terrorystyczne. W tym kontekście mówi się o Al Kaidzie, kolejnym podejrzanym jest IS. Nie jest tajemnicą, że ostatnia grupa ma w swoich szeregach mnóstwo cyberprzestępców, specjalizujących się hackingu profili społecznościowych. Innymi potencjalnymi sprawcami mogą być amerykańskie służby specjalne (tu należy wspomnieć ataki hakerskie dokonane przed wyborami w USA). Rosjanie także są w ścisłej czołówce podejrzanych o planowany atak „Cyber 9/11”. Kris Kaspersky, kilka tygodni przed feralnym skokiem spadochronowym, twierdził że zna sposób, aby zapobiec „Cyber 9/11”, i wie kto może się go dopuścić. Kluczowym, w sprawie jego tragicznej śmierci, jest więc pytanie, czy niefortunny skok spadochroniarski Kaspersky'ego był wynikiem jego własnego niedopatrzenia, czy może w zakończeniu życia dopomogły mu amerykańskie służby specjalnie, rosyjski wywiad, a może nawet sama Al‑Kaida?

Finito