Cyberataki na sieć dystrybucji. Jak się chronić?

Sieci dystrybucji to często obierane przez hakerów cele ataków. Sytuacje pogarsza trwający na terenie Ukrainy konflikt. Według danych Check Point Research, w ciągu jednego roku (2022 vs. 2023) liczba ataków na infrastrukturę użyteczności publicznej w Polsce wzrosła aż pięciokrotnie. Eksperci z tej firmy zauważają, że infrastruktura krytyczna jest na celowniku cyberprzestępców od dłuższego czasu. W 2021 r. prawie 14 proc. wszystkich cyberataków w naszym kraju dotyczyło sektora energetycznego.

Badanie przeprowadzone przez Schneider Electric wykazało, że 40 proc. specjalistów odpowiedzialnych za kwestie energii i usług użyteczności publicznej uważa cyberataki za jedno z największych zagrożeń. Sieci elektroenergetyczne są bowiem potencjalnym celem ataków na ogromną skalę. Wynika to z wielkości szkód, które mogą spowodować oraz ze względu na różnorodność możliwych metod ich przeprowadzenia.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Systemy dystrybucji energii elektrycznej są uznawane za infrastrukturę krytyczną, niezbędną do prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki. Jak pokazują analizy Światowego Forum Ekonomicznego, cyberatak na sektor energetyczny to skuteczny sposób na sparaliżowanie gospodarki i zdestabilizowanie bezpieczeństwa narodowego. Przerwy w dostawach prądu mogą paraliżować całe regiony.

Wzrost liczby urządzeń podłączonych do sieci w wyniku cyfryzacji sektora energetycznego i rozwoju Internetu rzeczy sprawia, że sieci dystrybucji energii elektrycznej są coraz bardziej powiązane ze sobą na wielu płaszczyznach. Każdy nowy system i urządzenie dodają jednak kolejną potencjalną warstwę ataku. Sieć stała się bardziej złożona, dynamiczna, zautomatyzowana i rozproszona geograficznie, co stworzyło więcej słabych punktów do wykorzystania przez cyberprzestępców.

Ataki, które do tej pory odnotowano na przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, pokazały, że cyberprzestępcy nieustannie poszukują nowych sposobów na uzyskanie dostępu. Na przykład, udane cyberwłamanie miało miejsce w przypadku sieci biurowej ENTSO, czyli Europejskiej Sieci Operatorów Elektroenergetycznych Systemów Przesyłowych. Australijski CS Energy padł ofiarą ataku ransomware na swoją sieć. Ataki w Bombaju wpłynęły na regionalne centra dyspozytorskie i doprowadziły do rozległych przerw w dostawie energii, a awaria w małym amerykańskim przedsiębiorstwie użyteczności publicznej zniszczyła 90 proc. wewnętrznego systemu przedsiębiorstwa i była odpowiedzialna za utratę 25 lat historycznych danych.

Cyfryzacja sektora energetycznego niesie ze sobą cyberzagrożenia, ale przede wszystkim sprawia, że sieci energetyczne stają się bezpieczniejsze i bardziej zrównoważone. Redukcja liczby cyberprzestępstw przez wstrzymanie cyfryzacji sieci to zły pomysł, ponieważ modernizacja daje im ogromne możliwości. Transformacja cyfrowa zwiększa ich odporność, umożliwia zdalne monitorowanie, poprawia równoważenie obciążeń, zwiększa wykorzystanie OZE, wspiera prosumentów i pozwala przygotować się na nasiloną elektryfikację

Aby wykorzystać możliwości inteligentnych sieci, redukując zagrożenia, należy skupić się na cyberbezpieczeństwie. Wiąże się to z proaktywną obroną. Wszystkie produkty technologiczne, urządzenia i systemy muszą być projektowane i produkowane z myślą o bezpieczeństwie. Chociaż możliwe jest wzmocnienie cyberbezpieczeństwa istniejącego sprzętu, sieci są bezpieczniejsze, gdy korzystają z produktów i urządzeń, które są projektowane w sposób cyberbezpieczny, zgodny z normą IEC 62443.

Eksperci Schneider Electirc proponują pięciostopniowe podejście, które może pomóc personelowi zarządzającemu sieciami dystrybucji energii elektrycznej w tworzeniu i utrzymywaniu cyberbezpiecznych systemów:

• Ocena: przeprowadzenie kompleksowej analizy ryzyka i luk w celu zidentyfikowania słabych punktów infrastruktury.
• Projektowanie: czyli cybersecurity by design na poziomie bezpiecznej architektury i zasad cyberbezpieczeństwa, które określa formalny zestaw reguł dla pracowników i innych upoważnionych użytkowników.
• Wdrożenie: implementacja rozwiązań kontroli bezpieczeństwa (sprzętu i oprogramowania) oraz wybór procesów zgodnych ze standardami bezpieczeństwa.
• Monitorowanie: proaktywne podejście do monitorowania sieci i urządzeń zabezpieczających.
• Utrzymanie: zachowanie i rozwijanie w organizacji programów cyberbezpieczeństwa.

Strategie cyberbezpieczeństwa nie kończą się na samym wdrożeniu systemu. Sieci dystrybucji energii elektrycznej muszą być również stale aktualizowane, a pracujące przy nich osoby świadome znanych luk w zabezpieczeniach oraz istniejących poprawek.