E‑deklaracje, czyli rozliczamy się elektronicznie z fiskusem

W dzisiejszych czasach informatyka i elektroniczne przesyłanie informacji stają się podstawowymi budulcami nowoczesnego społeczeństwa. Coraz większa ilość osób używa kont internetowych. Praktycznie wszyscy wypłacają obecnie pieniądze z bankomatu, zamiast stać w kolejce przy tradycyjnym „okienku”. W takim świecie nie sposób się obyć bez dostępu do Internetu i umiejętności obsługi nowoczesnych portali.

Również urzędy w Polsce powoli się informatyzują. Dzięki nowej wersji ePUAP możemy załatwić coraz więcej spraw bez wychodzenia z domu. Dzięki profilowi w Zintegrowanym Informatorze Pacjenta możemy dowiedzieć się, na co „wydajemy” pieniądze z naszego ubezpieczenia zdrowotnego.

Zbliża się czas, w którym każdy obywatel naszej kochanej ojczyzny musi rozliczyć się z zysków, które odniósł. „Historycznie” formularze PIT‑37 albo wypełniało się samemu i składało się w Urzędzie Skarbowym, albo poświęcało się tę operację odpowiedniemu biuru rachunkowemu. Obecnie, dzięki systemowi e‑Deklaracje, otrzymujemy trzecią opcję do wyboru – możliwość złożenia rozliczenia z podatku dochodowego od osób fizycznych przez Internet. Możliwość składania deklaracji podatkowych przez osoby fizyczne została udostępniona 1 kwietnia 2008 roku. Do wysłania deklaracji wymagany był podpis cyfrowy, co znacznie podrażało całą operację. Jednakże rok później została wprowadzona możliwość wysyłania deklaracji bez posiadania certyfikatu.

Osobiście rozliczam moich rodziców przez system e‑Deklaracje już od trzech lat. O systemie wiedziałem w zasadzie od początku jego istnienia, ale niepewność „bezpieczeństwa” takiej operacji przez długi czas odstręczała mnie od tej możliwości. W tym czasie moi rodzice rozliczali się w biurze rachunkowym. Cena takiej operacji co prawda nie była wysoka – 20 zł lub nieco więcej. Ale grosz do grosza, a będzie kokosza. Zainteresowałem się więc na poważnie systemem e‑Deklaracje. Właśnie trzy lata temu złożyłem pierwszy raz samodzielnie wypełniony PIT‑37 przez Internet.

Wymagane oprogramowanie

Rozliczenie podatku dochodowego przez Internet jest niezwykle proste. Aby się rozliczyć, musimy pobrać ze strony ministerstwa finansów program e‑Deklaracje Desktop. Aplikacja została oparta o środowisko Adobe AIR, tak więc będziemy mogli rozliczyć się elektronicznie bez względu na platformę software’ową, której używamy (pingwin, okienko czy nadgryzione jabłko – jest obojętne, czego używasz).

Adobe Reader – czytnik PDF‑ów, który niegdyś był niezbędnym oprogramowaniem dla każdego użytkownika, dzisiaj coraz częściej odchodzi w niepamięć. W systemie Windows mamy zintegrowany czytnik PDFów. Własne czytniki posiadają też wszystkie najpopularniejsze przeglądarki. Nie uchroni nas to jednak przed instalacją tego programu w celu złożenia deklaracji, gdyż jest to element niezbędny dla poprawnego wykonania całej operacji. Wypełnianie formularzy w programie E Deklaracje jest oparte właśnie o Adobe Reader z rządową wtyczką. Z prostą instalacją tegoż programu nikt nie powinien mieć problemu – wystarczy wejść na stronę Adobe.

Uruchamiany e-Deklaracje

Przy pierwszym uruchomieniu zostajemy poproszeni o wypełnienie profilu z naszymi podstawowymi danymi. Nie sposób tego pominąć – więc musimy wykonać tą czynność. Formularze są zrobione bardzo profesjonalnie. Wprowadzenie błędnych danych w niektórych polach (np.: Numer PESEL czy NIP) jest trudne, gdyż sprawdzana jest suma kontrolna. Przypadkowe „muśnięcie” innego klawisza nie powinno więc stanowić większego problemu. Jeśli rozliczamy się wspólnie z małżonkiem, możemy od razu zaznaczyć odpowiednią opcję i wypełnić profil tej drugiej osoby. Wykonanie tej części programu oceniam bardzo wysoko. Jeśli później będziemy składali korektę zeznania, lub kolejne zeznanie za rok, to nie będziemy musieli wprowadzać danych osobistych drugi raz. Odpowiednie pola zostaną wypełnione danymi z właśnie tworzonych profilów, co jest bardzo dużą zaletą.

Po pomyślnym wypełnieniu formularza naszym oczom ukaże się menu główne programu, które zawiera szereg przydatnych opcji.

Najbardziej rzucające się w oczy opcje umieszczone zostały w środku okna. Są to:

[list] [item]Katalog formularzy – po wybraniu tej opcji otworzone zostanie intuicyjne menu, które z łatwością pozwoli nam wybrać odpowiedni formularz do wypełnienia. Jeśli wypełnialiśmy PIT w poprzednim roku przy udziale programu e‑Deklaracje, to dane osobiste, takie jak imię, nazwisko czy adres zostaną przeniesione z poprzedniego formularza. Nie będziemy musieli wypełniać tych pól drugi raz.[/item][item]Moje rozliczenia – kolejna ciekawa opcja. Jeśli nasz system operacyjny przetrwał bez formatowania ponad rok, to dzięki wyborowi tej możliwości możemy obejrzeć nasze rozliczenia z lat poprzednich. W tym miejscu znajdują się również formularze, nad którymi pracujemy, a także te, które wysłaliśmy.[/item][item]Akty prawne – jeśli nie jesteśmy pewni, jak wypełnić dany formularz, który formularz złożyć itd. To możemy dowiedzieć się tych rzeczy z bełkotu prawniczego naszych urzędników. Nie dowiemy się z tego wiele (chyba, że jesteśmy prawnikami ?), ale w każdym bądź razie jest to ciekawa możliwość.[/item][item]Ustawienia programu – opcja niezbędna przy każdej aplikacji, pozwalająca nam wpływać na jej działanie. W przypadku e‑Deklaracji możemy zdecydować o starcie programu przy uruchamianiu się systemu czy zmienić częstotliwość sprawdzania UPO (co to jest, o tym za chwilę). Możemy także wyeksportować plik z danymi, co jest przydatną opcją, jeśli chcemy przenieść dane z programu e‑Deklaracje na inny komputer (lub na ten sam, jeśli nasz dysk czeka formatowanie). Eksport danych jest niezwykle prosty. W jego wyniku, w wybranym przez nas miejscu tworzony jest plik o rozszerzeniu .dat, który wystarczy przenieść na inny komputer. Tam wybieramy opcję importu danych. Po wyświetleniu okna dialogowego zaznaczamy plik z naszą kopią zapasową. Po udanej operacji importu danych program zostanie zrestartowany, a baza danych programu zostanie odbudowana. Mały minus za to, że nie zostały przeniesione dane z profilu (Imię, nazwisko czy inne dane osobiste). Przez brak tej możliwości na nowym komputerze/systemie operacyjnym musimy od nowa stracić te kilka minut na wypełnienie informacji osobistych. [/item] Po prawej stronie wyświetlone zostało kilka wskazówek na temat używania programu. Nie mogę powiedzieć, że są one nieprzydatne, gdyż zawierają opis najczęściej używanych funkcji e‑Deklaracji.

Wypełniamy PIT

Aby wypełnić i złożyć PIT, wybieramy Katalog formularzy.

Możemy wybrać jeden z wielu dostępnych formularzy, które możemy złożyć on‑line. Mamy dostępne zarówno deklaracje z roku obecnego, jak i z lat uprzednich. Po wybraniu deklaracji w oknie po prawej stronie zostanie wyświetlona krótka instrukcja ułatwiająca nam wypełnienie formularza. (mały spoiler – dla każdego formularza wyświetlone porady są takie same ?). Zostaniemy także poinformowani o tym, jak postępować z interaktywnym formularzem. Dostaniemy również możliwość ściągnięcia dokładnej instrukcji, która mówi o tym, jak mamy wypełnić PIT. Wielki minus za to, że nie udało mi się ściągnąć tej instrukcji za pomocą programu, gdyż „nie można nawiązać połączenia z tą stroną”. W takiej aplikacji podobne problemy nie powinny się zdarzać. Ale cóż, zawsze możemy ściągnąć instrukcję ze strony Ministerstwa Finansów lub poszukać podobnych informacji na innych stronach WWW.

Nadeszła pora na wypełnienie odpowiedniego formularza. Po wybraniu druku naszym oczom ukazuje się nieco odmienione okno Adobe Readera. Górna część pierwszej strony formularza standardowo zachęca nas do zapoznania się z broszurą informacyjną i instrukcją wypełniania. W odróżnieniu od poprzedniego ekranu, linki z deklaracji działają poprawnie i bez problemu możemy się zapoznać z odpowiednimi informacjami. Jednakże, pewien niesmak pozostaje.

Pola zaznaczone czerwoną ramką to pola, które musimy wypełnić. Do części z nich zostały zaimportowane dane z profilu.

Etap wypełniania formularza jest fazą bardzo przyjemną. Jeśli chociaż raz widzieliśmy poprawnie wypełniony druk PIT‑37, to z pomocą tego programu samodzielne wypełnienie tej deklaracji nie powinno stanowić żadnego problemu. Po najechaniu na odpowiednie pole w ramce pojawi się tekst oznajmujący, z których pól formularzy np.: PIT40 czy PIT11 mamy przepisać dane. Wszystkie operacje obliczeniowe są wykonywane automatycznie. Nie musimy w tym względzie nic robić.

Należy się też powiedzieć słowo na temat dołączania załączników do zeznania. Jest to operacja bardzo prosta. Jeśli chcemy np.: odliczyć ulgę na dzieci, czy ulgę na Internet, to wystarczy, że klikniemy w pole, które mówi o kwocie odliczeń z tego załącznika. E‑deklaracje automatycznie zaproponują nam dołączenie i wypełnienie wybranego załącznika. Całość jest niezwykle intuicyjna. Jeśli po wypełnieniu załącznika będziemy chcieli wrócić do głównego formularza to wystarczy, że przewiniemy widok na samą górę. Dzieje się tak, gdyż załącznik został dołączony po prostu na końcu formularza głównego.

Jeśli chcemy skorzystać z jakiejś ulgi, np.: z ulgi na dzieci to po uzupełnieniu odpowiedniego pola zostanie zwykle wyświetlone obszerne pouczenie zawierające informacje o tym, kiedy dana ulga się nam należy. Jeśli nie jesteśmy pewni, to możemy dokładnie przeczytać te informacje. Tę cechę programu również oceniam na duży plus, gdyż nie każdy jest mistrzem w rozszyfrowywaniu poselskich ustaw, a informacje podawane przez program e‑Deklaracje są przedstawione w dość przystępnej formie.

Składamy PIT

Po wielu trudach wypełniliśmy obowiązek obywatelski w postaci odliczenia podatku. Co możemy zrobić z tym dalej? Otóż, przede wszystkim powinniśmy sprawdzić poprawność wypełnienia dokumentów. Na górze naszego formularza mamy taką opcję jak „Sprawdź poprawność” .

Sprawdzenie formularza przez komputer oczywiście nie uchroni nas przed błędami w stylu złego przepisania kwoty do programu, ale pozwoli upewnić się, czy wszystkie obowiązkowe pola zostały należycie wypełnione. Jeśli nam się nudzi i chcemy wypełnić formularz jeszcze raz, to mamy również dostępną opcję wyczyszczenia danych z całego blankietu. Co możemy zrobić z formularzem po jego wypełnieniu? Większość opcji dostępna jest na pasku w dolnej części ekranu. Standardowo możemy go wydrukować i złożyć tradycyjnie w Urzędzie Skarbowym. Ta opcja dostarczy nam trochę kondycji (kurs do fiskusa) ale nic poza tym.

Wypełniony formularz możemy zapisać w postaci pliku XML. Ten plik opisuje po prostu nasz formularz i wypełnione przez nas pola za pomocą języka znaczników podobnego do HTML. Ogólnie, jeśli wysyłamy formularz przez Internet, to zostaje on dostarczony do Urzędu Skarbowego właśnie w postaci pliku XML. Dzieje się tak, ponieważ jest łatwiejszy w obróbce i odczytaniu przez aplikacje komputerowe niż PDF.

Możemy zapisać formularz jako kopię roboczą. Trafia on wtedy w formie pliku PDF na nasz dysk twardy. W każdej chwili możemy go otworzyć i zmodyfikować lub przesłać do fiskusa. Jest to bardzo przydatna, ale też obowiązkowa opcja przy tego typu programach.

Plik zapisany jako kopia robocza jest trudny do znalezienia, gdyż jest przechowywany w katalogu głównym programu E‑Deklaracje. Jeśli chcemy zapisać nasz formularz jako plik PDF w wybranej przez nas lokalizacji, musimy wybrać odpowiednią opcję (pierwsza ikonka od lewej) z górnego paska. Warto wspomnieć, że tak zapisanego pliku PDF nie odczytamy za pomocą czytników PDF wbudowanych w system czy popularne przeglądarki. Tak czy tak, potrzebujemy do tego programu Adobe Reader.

Wysyłamy PIT do Urzędu Skarbowego

Aby wysłać PIT, wystarczy w oknie, w którym wypełniamy formularz, kliknąć zielony przycisk Dalej znajdujący się w prawym dolnym rogu ekranu. Na pierwszym ekranie będziemy musieli podać dane autoryzujące do podpisania dokumentu. Większość danych zostanie pobrana z wypełnianego wcześniej formularza. Jedynym polem, które musimy sami wypełnić, stanowiącym zabezpieczenie przed tym aby ktoś nie złożył błędnego formularza z użyciem naszych danych, jest „Kwota przychodu za rok ubiegły”. Przepisujemy do tej komórki zawartość pola 64 lub 95 z formularza PIT37.

Kolejny (przedostatni) krok to ogólne podsumowanie tego, co planujemy zrobić. Widzimy tu dane osobiste podatnika, które możemy sprawdzić pod względem poprawności przed wysłaniem dokumentu. Możemy także zobaczyć, jak wygląda wypełniany wcześniej PIT w formie pliku XML, który zostanie wysłany do urzędu skarbowego.

Na ostatnim ekranie zobaczymy potwierdzenie wysłanego przez nas dokumentu. W tym momencie deklaracja trafiła już do Urzędu Skarbowego. Jeśli wszystko zostało wykonane prawidłowo, na tym etapie nie powinny już wystąpić żadne komplikacje. Możemy sprawdzić, czy nasza deklaracja została przyjęta wchodząc w menu „Moje rozliczenia”. Klikając zakładkę „Wysłane – przyjęte” będziemy mogli pobrać urzędowe poświadczenie odbioru (UPO). Pamiętaj, że UPO powinieneś przechowywać przez 5 lat od daty złożenia deklaracji, gdyż jest to jedyny dowód na to, że formularz dotarł do Urzędu Skarbowego. Pozostaje pytanie, co zrobić, aby pieniądze dostać na konto bankowe? Nic trudnego. Musimy wypełnić formularz ZAP‑3 i złożyć go w Urzędzie Skarbowym. Niestety, musimy udać się do budynku Urzędu, gdyż tej deklaracji nie możemy złożyć on‑line.

Korekta PIT – jak to wygląda? (moje przeżycia)

Co się stanie, jeśli przy wypełnianiu deklaracji PIT‑37 pomylimy się przy wpisywaniu wartości do jakiegoś pola i otrzymamy więcej nadpłaty niż powinniśmy otrzymać lub zwrócimy za mało podatku? Ten przypadek nie wydaje się zadowalający, ale każdemu może się zdarzyć pomyłka. W najlepszej sytuacji są ci, którzy od razu zauważą błąd i poprawią deklarację zanim otrzymają zwrot nadpłaconego podatku. Taką korektę możemy złożyć przez program e‑Deklaracje. Wygląda to identycznie jak w przypadku, gdy składamy zeznanie pierwszy raz.

Jednak co się dzieje w przypadku, kiedy nasza pomyłka zostanie wykryta podczas czynności sprawdzających w Urzędzie Skarbowym? Dostaniemy pocztą odpowiednie powiadomienie z informacją, co zrobiliśmy źle. Wystarczy złożyć korektę PIT (normalnie lub elektronicznie) i oddać nieprawnie zwrócony nam podatek wraz z odsetkami, które na szczęście nie są zbyt wielkie. Gorsze konsekwencje mogą nas czekać, jeśli w rozliczeniu będziemy ukrywać źródło naszych dochodów lub w podobny sposób oszukiwać fiskus. Ale to temat na inny artykuł.

Podsumowanie – moja opinia na temat programu e‑Deklaracje

e‑Deklaracje są programem wykonanym bardzo dobrze. Aplikacja z łatwością pozwala na rozliczenie się z fiskusem. Jest łatwa do użycia nawet dla użytkownika przeciętnie znającego się na komputerze czy finansach. Polecam elektroniczną metodę składania deklaracji, gdyż nie musimy wydawać pieniędzy na biura rachunkowe oraz szybciej otrzymamy zwrot nadpłaconego podatku. Program e Deklaracje ma kilka niewielkich wad, ale są one do przełknięcia przy funkcjonalności i korzyściach, jakie otrzymujemy.