Fedora 25 z Waylandem: przyszłość Linuksa na desktopie zaczyna się dzisiaj

Nowa Fedora 25 to przełomowe dla całego desktopowego Linuksawydanie. Po raz pierwszy jedna z wielkich dystrybucji tego systemupojawia się bez domyślnie włączonego serwera X.org. Zastąpił goWayland, który w połączeniu ze środowiskiem GNOME 3.22 uwalniaPingwina od historycznych, uniksowych zaszłości ciężkiego,skomplikowanego, sieciocentrycznego serwera wyświetlania,ustępującego rozwiązaniom zarówno Apple’a jak i Microsoftu.

Fedora 25 z Waylandem: przyszłość Linuksa na desktopie zaczyna się dzisiaj

Przez wiele lat linuksowy desktop obracał się wokół serwera X,złożonego z licznych, nie do końca zgodnychze sobą podsystemów, otoczonego chmarą niespójnychinterfejsów renderowania. Nic dziwnego, że z czymś takim wizjaLinuksa jako maszynki do gier była marzenieniem ściętej głowy.Ostatnimi czasy zaczęło się poprawiać: w środku znalazł sięlinuksowy kernel z jego komponentami graficznymi, a serwery okienek(na czele z X.org) zeszły na bok. Doprowadziło to do sytuacji, wktórej mnóstwo kluczowej infrastruktury jest już w kernelu bądźbibliotekach systemowych, temu głównemu procesowi pozostało doroboty niewiele. A mimo to, aby móc oficjalnie wykorzystać protokółX, przez który rozmawiały menedżery okienek, trzeba było wciążwspierać mnóstwo archaizmów, takich np. jak paskudne bitmapowefonty serwera.

Przy logowaniu możemy wybrać jeszcze stary serwer X
Przy logowaniu możemy wybrać jeszcze stary serwer X

Wayland jest ucieczką od tego wszystkiego: to nowy protokół,opisujący komunikację między serwerem wyświetlania –kompozytorem Wayland oraz jego różnymi klientami. Klienty są poprostu aplikacjami żądającymi wyświetlenia zawartości buforówpikseli na ekranie, a kompozytor jest tu usługą kontrolującą towyświetlanie. Wszystko to rozmawia sobie w przestrzeni kernelapoprzez normalne usługi komunikacji międzyprocesowej, tj. gniazdkadomenowe Uniksa. Więcej o tym możecie poczytać w blogowymwpisie naszego Czytelnika, dragona321.

Efekty desktopu działają pod Waylandem bez najmniejszych problemów
Efekty desktopu działają pod Waylandem bez najmniejszych problemów

Podstawowa wersja desktopowej Fedory 25 (Workstation) wprowadza poraz pierwszy kompozytor Waylanda jako domyślny serwer wyświetlania.X.org pozostał w systemie jako rezerwa, można go wybrać w panelulogowania. Wayland wciąż ma bowiem problemy we współpracy zwłasnościowymi sterownikami Nvidii i AMD, nie wykorzystamy go więcdo uruchomienia jakichkolwiek poważniejszych gier. Niemniej jednak znormalnym oprogramowaniem desktopowym, także tym wykorzystującym3D, działa już bez zarzutu.

Telemetria w linuksowym wydaniu :)
Telemetria w linuksowym wydaniu :)

Nowa Fedora przynosi też kilka innych ciekawych rzeczy. Piekłotrochę przymarzło i dostaliśmy oficjalne wsparcie dla odtwarzaniamuzyki w formacie MP3. Nowe GNOME3.22 przynosi sporo ulepszeń interfejsu i sporo ulepszonychaplikacji dla tego środowiska, oraz co najważniejsze, pełnewsparcie dla nowoczesnego formatu pakietów Flatpak, pozwalającegona łatwe przenoszenie oprogramowania między linuksowymi systemami.Wyłączono wreszcie sprawdzenie kompatybilności rozszerzeńśrodowiska GNOME Shell – teraz uważa się, że interfejsy sąstabilne, powinny one poprawnie działać z nowymi wydaniami. Wsystemie pojawiło się także nowe narzędzie Fedora Media Writer,które ułatwia tworzenie pendrive’ów z systemami Live USB.

Interfejs w trybie klasycznego GNOME, Wayland płynnie rysuje grafikę 3D w grze Neverball
Interfejs w trybie klasycznego GNOME, Wayland płynnie rysuje grafikę 3D w grze Neverball

Deweloperzy docenią dostarczane domyślnie z Fedorą narzędzia iśrodowiska, m.in. menedżer kontenerów Docker w wersji 1.12,framework Node.js w najnowszej wersji 6.9.1, zainstalowane wielewersji Pythona (od 2.6 po 3.5) i pełne wsparcie dla nowego językaRust.

Desktopowa Fedora dostępna jest nie tylko z GNOME Shellem, aleteż w innych odmianach:z KDE (Plasma 5.8 LTS), Mate (1.16), Xfce (4.12) i Cinnamonem (3.2).W ich jednak wypadku wciąż wykorzystywany jest klasyczny X.org.Standardową wersję Workstation pobierzecie ze strony GetFedora.

Programy

Zobacz więcej
Wybrane dla Ciebie
Komentarze (289)