Uzależnienie od cyberseksu

Pierwsza wzmianka o cyberseksie pojawiła się w 1992 roku. Katarzyna Waszyńska określiła go jako „nałogowe korzystanie ze stron związanych z tematyką seksualną”. Mogą to być filmy, zdjęcia lub czaty erotyczne służące realizacji swoich ukrytych głęboko w wyobraźni fantazji erotycznych. W czatach używane są kamery internetowe sprawiające, że efekt jest mocniejszy. Często towarzyszą im akty masturbacji przez co internauta ma iluzję uprawiania prawdziwego seksu.

Erotomania internetowa, inaczej nazywana cyberseksem, pojawia się w wielu sferach związanych z użytkowaniem komputera. Osoba korzystająca z komputera styka się z erotyką w formie zasobów cyfrowych w postaci filmów, dźwięków i materiałów pisanych. Sama w sobie nagość, nazywana erotyką, nie jest deprywacyjna; natomiast nagość połączona z przemocą kształtuje przedmiotowe traktowanie intymnych stosunków międzyludzkich i negatywnie wpływa na psychikę. Zjawisko to określamy pornografią.

Rozróżnia się cyberseks bierny i czynny. Pierwszy rodzaj polega na przeglądaniu stron o zabarwieniu erotycznym. Cyberseks czynny, inaczej zwany aktywnym, polega na prowadzeniu na czatach rozmów o treściach erotycznych, uprawianiu seksu cybernetycznego przy pomocy kamery internetowej. Według badań przeprowadzonych przez Marka Griffithsa kobiety preferowały cyberseks w formie komunikacji seksualnej a mężczyźni częściej korzystali z cyfrowych materiałów pornograficznych.

Do dzisiaj treści pornograficzne są jednymi z najpopularniejszych materiałów wyszukiwanych w Sieci. Do 2006 roku słowa związane z seksem i pornografią były najchętniej wpisywane w wyszukiwarkę internetową a jeszcze wcześniej, bo już w 2001 roku, przemysł pornograficzny osiągnął wartość miliona dolarów. Materiały pornograficzne rozprowadzane są poprzez strony firmowe i prywatne. Można nimi się wymieniać poprzez emaile, fora, grupy dyskusyjne, które pozwalają innym internautom na swobodny dostęp do nich. Coraz większą popularnością cieszą się strony internetowe umożliwiające zamieszczanie filmów i zdjęć w sieci.

Coraz większą popularność w wykorzystaniu pornografii zdobywają usługi umożliwiające interakcję w czasie rzeczywistym (np. czaty erotyczne). Czaty erotyczne umożliwiają internaucie swobodną rozmowę z innymi na tematy związane z seksem, wymienianie się posiadanymi materiałami (zdjęciami, filmami). Są również specjalne „miejsca” w Internecie, które imitują prawdziwe kontakty seksualne (rozmowa przy wirtualnej kawie lub jadalni, zaproszenie do wirtualnej sypialni) lub usługi, które za opłatą udostępniają podgląd osób obojga płci podczas zwykłych czynności dnia codziennego, w tym i stosunków płciowych. Za niewielką opłatą można również uzyskać dostęp do filmów dla dorosłych. Czaty erotyczne umożliwiają dzielenie się swoimi potrzebami erotycznymi poprzez rozmowę o nich, zaspokajanie ich poprzez wideokonferencję. Zachowanie to, w połączeniu z dużym zaangażowaniem emocjonalnym, utrwala się i wzmacnia zachowanie, co powoduje w konsekwencji powtarzanie tego rodzaju czynności, ponieważ Internet staje się wtedy narzędziem służącym zaspokajaniu potrzeb seksualnych.

Wraz z rozwojem technik tworzenia stron internetowych zaczęły powstawać witryny bogatsze w ofertę, w efekty wizualizacyjne jak na przykład strony społecznościowe, internetowe biura matrymonialne. Strony społecznościowe pozwalają na tworzenie własnych profili, których wygląd i jego zawartość jest uzależniona od użytkownika. Pozwalają na przesyłanie zdjęć i filmów (w tym i pornograficznych), umieszczanie ich w własnej witrynie, zawieranie znajomości z innymi internautami zarejestrowanymi w tej samej witrynie społecznościowej, ograniczony lub pełny dostęp do materiałów umieszczonych przez te osoby. Te rodzaje witryn w dzisiejszych czasach cieszą się bardzo dużą popularnością zarówno wśród nastolatków jak i osób dorosłych. Internetowe biura matrymonialne same z siebie nie są zagrożeniem dla internauty, który szuka kontaktów towarzyskich z przedstawicielem obcej płci jednak są również tacy, którzy skupiają się w nich tylko na poszukiwaniu kontaktów w celach erotycznych. W dzisiejszych czasach coraz bardziej popularne staje się korzystanie z urządzeń przenośnych ze stałym lub okresowym dostępem do Internetu bezprzewodowego: telefony komórkowe, smartfony za pomocą których można ściągnąć materiały o treściach pornograficznych: zdjęcia, filmy, dzwonki na komórkę, tapety a nawet gry erotyczne.

Materiały pornograficzne rozprowadzane są dziś poprzez nośniki CR‑ROM, DVD‑ROM, pendrive’y lub technologie Bluetooth, dzięki którym dostęp do nich jest praktycznie nieograniczony. Szacuje się, że 20% płyt filmowych stanowią produkty o charakterze erotycznym.

Oferta wielu stron z treściami erotycznymi jest wielokrotnie większa od tradycyjnych nośników danych. Nieświadomy internauta może przez przypadek natrafić na taką stronę przez błędne wpisanie adresu strony lub wpisanie w wyszukiwarkę neutralnych wyrazów, które spowodują wyświetlenie materiałów o charakterze zbliżonym do seksualnego (np. „kocica”). Taka niewinna czynność według badaczki może być pretekstem w przyszłości do uzależnienia się od cyberseksu. David Delmonico, Elizabeth Griffin i Joe Moriarity stworzyli pojęcie cyberheksu, które tłumaczy przyczyny i moc oddziaływania Internetu na ludzi. Koncepcja składa się z sześciu czynników wprowadzających człowieka w stan transu. Są to: integralność, narzucenie, izolacja, interaktywność, niska cena i otumanienie:

• Integralność – brak dostępu do Sieci sprawia, ze materiały pornograficzne stałyby się trudno dostępne. Internet sprawia, że z każdego miejsca na Ziemi można dzisiaj uzyskać dostęp do stron, których liczbę szacuje się w milionach i stale rośnie,
• narzucenie – czynnik ten sprawia, że nie możemy się oprzeć stronom do których uzyskujemy dostęp poprzez Sieć i w konsekwencji spędzamy w niej zbyt wiele czasu nawet pomimo prób ograniczenia czasu spędzonego przed komputerem,
• izolacja – dostępność materiałów erotycznych online sprawia, że internauta nie wkłada zbyt wiele wysiłku w jego poszukiwanie. Kontakt ze środowiskiem zewnętrznym w tym przypadku jest zerowy. Taka izolacja sprawia, że następuje racjonalizacja i usprawiedliwianie swoich czynów, ponieważ są nieszkodliwe i nie tworzą przykrych konsekwencji; zachodzi tu swoisty paradoks polegający na tym, że Sieć oddziela internautę od świata i jednocześnie go z nim łączy,
• interaktywność – interaktywne strony pornograficzne pozwalają internaucie decydować o tym z kim nawiąże kontakt w czasie rzeczywistym,
• niska cena – bezpłatny dostęp do Internetu w porównaniu z cenami czasopism i filmów pornograficznych jest atrakcyjną ofertą dla internauty. Seks internetowy: tani, bez zobowiązań wobec innych i z zachowaniem pełnej anonimowości staje się kuszącą propozycją dla coraz większej liczby ludzi z dostępem do Internetu,
• otumanienie – osoby uzależnione od Internetu przed wejściem do Sieci odczuwają emocje typowe dla narkomanów: euforię i podniecenie. Również łatwość pozyskania materiałów o zabarwieniu erotycznym sprawia, że medium to staje się niezwykle przyciągające (istotną rolę bierze tu udział fenyloetyloamina, w strukturze podobna do amfetaminy, wywołująca stan chwilowego pobudzenia emocjonalnego w organizmie oraz endorfin co w konsekwencji powoduje uzależnienie od tych doznań). Również forma materiału udostępnionego w sieci w formie na przykład gry o często ukrytym zabarwieniu seksualnym sprawia, że ten materiał jest dla internauty bardzo atrakcyjny.

Twórcy pojęcia cyberheksu stworzyli również dziesięć kryteriów nieprawidłowych zachowań seksualnych podejmowanych w internecie. Są to:

• większe niż przeciętne zainteresowanie różnymi stronami z elementami pornograficznymi, planowanie rozkładu dnia w taki sposób, by było jak najwięcej czasu na taki rodzaj aktywności, często marzenia senne o seksie w Internecie,
• korzystanie z Internetu przez czas dłuższy niż pierwotnie zaplanowano, często do późna w nocy (jest to związane z zaburzoną percepcją czasu w czasie sesji internetowej; nic nie jest w stanie oderwać internauty u którego uwaga została całkowicie pochłonięta przez sieć – prowadzić to może w perspektywie dłuższego czasu do zaniedbywania snu, jedzenia, braku czasu na naukę i hobby),
• nieudane próby ograniczenia korzystania z Sieci,
• nadmierna irytacja, nerwowość i zmiana zachowania w okresie ograniczania kontaktów z cyberseksem,
• rozładowania napięcia seksualnego i potrzeb związanych z seksem, które może się niespodziewanie zrodzić w wyobraźni. Zachowanie zostaje wtedy wzmocnione i utrwalone,
• korzystanie ze stron pornograficznych, ponieważ daje to uczucie satysfakcji z powodu dokonywania ryzykownych zachowań,
• okłamywanie rodziny, znajomych, terapeutów na temat czasu spędzonego w Internecie,
• korzystanie z nielegalnych materiałów o zabarwieniu seksualnym (pornografia dziecięca, usługi zabronione przez prawo),
• niszczenie związku, zaniedbywanie rodziny, znajomych, szkoły i pracy,
• Brak kontroli nad korzystaniem z płatnych usług erotycznych w sieci, zbyt długie przesiadywanie w Internecie, którego konsekwencją jest bardzo duży rachunek miesięczny (w przypadku korzystania z mobilnego internetu).

Kimberly Young dodaje również takie czynniki jak: zawstydzenie i poczucie winy spowodowane niewłaściwym zachowaniem w Sieci oraz małe zaangażowanie w prawdziwe życie seksualne, ponieważ wirtualny seks jest atrakcyjniejszy i przyjemniejszy.