Reklamacje cz. 3 - Podstawy prawne

W dzisiejszej części wymienię oraz krótko scharakteryzuję jakie podstawy prawne obowiązują w polskim prawie, które regulują kwestie sprzedaży, zawierania transakcji oraz dochodzenia ewentualnych roszczeń.

Ważnym aspektem działania danej podstawy prawnej w konkretnej sytuacji jest to kto od kogo kupił/sprzedał. Czy sprzedawała firma, czy osoba fizyczna. Czy kupiła firma, czy osoba fizyczna. Niestety ten aspekt nie ułatwia zadania w przypisaniu od razu właściwego prawa do konkretnej transakcji.

Najogólniej na wstępie przyjmijmy, że:

3 podstawy + jedna

Owe trzy podstawy wyróżniają się od tej "jednej" tym, że zawsze któraś z nich ma swoje zastosowanie. Ta jedna to gwarancja i możemy się do niej odwoływać tylko jeśli została udzielona.

1. Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej

To podstawowa i najważniejsza ustawa regulująca sprzedaż konsumencką. Określa prawa i obowiązki zarówno kupującego jak i sprzedającego, czyli jak sama nazwa wskazuje określa warunki sprzedaży. Reguluje także kwestie związane postępowaniem w razie przypadku zepsucia się sprzedanego towaru lub wykrycia wady, która była już podczas zakupu.

Zepsucia i wady wynikające z przedmiotu są w tej ustawie określone jako szeroko rozumiana "niezgodność towaru z umową". Ale to nie wszystko. Takie ogólnikowe ujęcie pozwala w jego ramy wpisać również np. funkcjonalność, która jest niezgodna z tym co było deklarowane. Wszelkie czynniki, które wskazują, że to co kupiliśmy jest w jakimś aspekcie inne aniżeli nam obiecywano, można reklamować powołując się właśnie na fakt, że jest to niezgodne z umową jaką zawarliśmy. Tą umową jest zarówno opis towaru jak i deklaracje sprzedającego co do stanu, jakości oraz funkcjonalności. To zapisy na metkach oraz opakowaniach.

Kolejny aspekt jaki reguluje ta ustawa to terminy jej obowiązywania, rozpatrywania reklamacji czy terminu złożenia reklamacji od daty wykrycia wady. Są one ważne i wiążące. Bywa np. że nieświadomy konsument informuje, że wadę wykrył 3 miesiące temu przez co traci uprawnienia reklamacyjne, ponieważ termin na poinformowanie to 2 miesiące.

Kluczowym punktem ustawy jest określenie tego co może żądać kupujący w razie zgłoszenia niezgodności:

Dopiero jeśli to nie będzie możliwe lub naraża na znaczne niedogodności pozwala od umowy odstąpić. Wiele osób o tym bądź nie wie, bądź zapomina i od razu żąda zwrotu pieniędzy. Takie żądanie w skrajnym przypadku w ogóle nie musi być brane pod uwagę przez sprzedawcę i nie musi na nie odpowiadać.

Na koniec tego podpunktu dodam, że ustawa również wskazuje konieczność odpowiedniego i rzetelnego zaprezentowania oferowanego towaru, a także że przy sprzedaży konsumenckiej wyłącza się obowiązywanie art. 556‑581 Kodeksu Cywilnego.

2. Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny

Ta ustawa bywa czasami mylona z tą pierwszą. Dwie regulacje, mają tytułu, które nie wskazują jednoznacznie czego do tyczą. Hasło "o ochronie" bardziej kieruje nas na kwestie omawiane wyżej, niż do tego o czym sama mówi. Kiedy jednak już się uda rozgraniczyć to do czego się odnoszą, okazuje się, że nie taki diabeł straszny jak wygląda ;‑)

A czego dotyczy ta ustawa?

Chroni ona przede wszystkim interesy kupującego w momencie kiedy dokona on zakupu poza lokalem przedsiębiorcy lub na odległość. Daje mu szereg praw zabezpieczających jego interesy przed oszustwem, otrzymaniem towaru innego niż zamawiał, możliwość oglądu zakupionego towaru i wówczas podjęcia decyzji o zatrzymaniu lub zwróceniu. Nakazuje też sprzedawcy lub usługodawcy podać szereg informacji pozwalających na uwiarygodnienie jego działalności oraz umożliwiających jej sprawdzenie np. w ogólnodostępnej bazie zarejestrowanych działalności gospodarczych.

Najważniejszym prawem jakie daje ta ustawa jest

możliwość odstąpienia od umowy.

Takiego prawa nie daje wcześniej opisana ustawa konsumencka. Przyjęcie zwrotu przy zakupie w normalnym sklepie jest możliwe tylko jeśli sprzedawca się na to zgodzi.

Pomimo ogólnikowego ujęcia tematu i jedynie jego zarysowania, w tym miejscu chciałbym zwrócić uwagę na jeden przykład pokazujący jak ważnym jest rozróżnienie czym jest umowa zawierana poza siedzibą usługodawcy:

Przy zakupie produktu w sklepie oraz skorzystania z usługi rat, zawieramy dwie transakcje: zakupu przedmiotu oraz kredytową. Towar kupujemy stacjonarnie i nie możemy go zwrócić. Kredyt bierzemy jednak poza siedzibą usługodawcy i mamy 10 dni na możliwość odstąpienia od niego. Oczywiście przy zakupie przedmiotu na odległość w ratach możemy odstąpić od umowy kredytowej oraz zakupu przedmiotu.

Jeśli zdecydujemy się odstąpić od umowy kredytowej w przypadku zakupu stacjonarnego, należy liczyć się z koniecznością wpłacenia sprzedawcy całej kwoty wartości towaru.

Kodeks Cywilny

Kodeks Cywilny reguluje zakupy od osób fizycznych oraz między firmami. Jego zapisy, zawarte w księdze dotyczącej rękojmi są mocno ogólnikowe, a najważniejszymi punktami jest określenie, że sprzedawca odpowiada za wady sprzedawanego towaru oraz czasu trwania tej odpowiedzialności - 12 miesięcy. Ważnym jest też aby wadę zgłosić w ciągu 30 dni od jej wykrycia.

O ile w ustawie konsumenckiej, w przypadku wystąpienia niezgodności z umową (np. wykryciu właśnie wady) mamy prawo zażądać dostarczenia towar zgodnego z umową, o tyle Kodeks Cywilny daje nam jedno prawo: odstąpienia od umowy lub obniżenia ceny. Takie roszczenie może złożyć kupujący, jednak jest jedno "ale":

A zatem możemy żądać odstąpienia od umowy lub obniżenia ceny, jednak jeśli sprzedawca niezwłocznie usunie wady, takie prawo nam nie przysługuje.

Gwarancja

W tym wpisie o gwarancji mogę powiedzieć jedynie marginalnie. Jest ona nieobowiązkowa a każdy gwarant samodzielnie reguluje jej warunki.

Jest jedna ważna kwestia związana z samą gwarancją:

Gwarancja musi być dostarczona na piśmie oraz na piśmie kształtować jej warunki, a także wskazywać gwaranta.

• "gwarancja rozruchowa 14 dni" (np. na aukcjach internetowych)
• "12 miesięcy gwarancji" napisane na paragonie

z punktu widzenia prawa nie są gwarancjami.

Podsumowanie

1. Ustawa konsumencka przede wszystkie wskazuje jaka odpowiedzialność spoczywa na sprzedawcy za sprzedawany towar. To na jej podstawie możemy składać reklamację.

2. Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów daje nam dodatkowe przywileje jeśli nie dokonujemy zakupu w sklepie stacjonarnym (siedzibie/filii sprzedawcy).

3. Kodeks Cywilny chroni i reguluje zakupy od osób fizycznych oraz między firmami. Nie jesteśmy zatem bezbronni jeśli zakupimy towar wadliwy, a sprzedawca nie może ot tak sobie odpowiedzieć "widziały gały co brały" ;-)

4. Gwarancja: niezależnie od zapisów prawa dodatkowe świadczenie, które jest nieobowiązkowe i nie musi być udzielone. Każdorazowo należy uważnie się zaznajomić z jej warunkami, a jeśli są nieokreślone to o nie zapytać i zażądać wydania na piśmie.

Na zakończenie

Jeśli pojawią się jakieś uwagi lub wynikną braki, które zauważycie, chętnie je uzupełnię. Szkicowy charakter ujęcia tematu nie pozwala wszystkiego szczegółowo opisać, zatem mogłem o czymś zapomnieć, choć nie musi to mieć tutaj znaczenia. Bardziej szczegółowe omówienie można poczynić dopiero opisując każdą z podstaw osobno, co z założenia tego wpisu tutaj było raczej niemożliwe.