Aktywna i pasywna zwrotnica jest dla tej samej funkcji

W słowniku hi‑fi pod powyższą ilustracją można przeczytać, że zwrotnica to układ, który dzieli pasmo akustyczne na kilka węższych pasm. Każde z  tych pasm jest następnie odtwarzane przez odpowiedni głośnik. Zwykle są  to głośniki: wysokotonowy i niskośredniotonowy w kolumnach dwudrożnych albo niskotonowy, średniotonowy i wysokotonowy w kolumnach trójdrożnych. Na zwrotnicę składają się filtry: dolnoprzepustowe, górnoprzepustowe i  pasmowoprzepustowe. Używanie zwrotnic jest powszechne ponieważ głośniki z reguły nie są w stanie odtwarzać całego pasma akustycznego z  zadowalającą jakością i każdy z nich jest przeznaczony tylko do  odtwarzania określonego zakresu częstotliwości (są wyjątki od tej reguły, przykładowo pełnopasmowe głośniki elektrostatyczne). Filtry zwrotnic projektuje się w ten sposób, by w miejscu odsłuchu sygnały z  poszczególnych głośników zsumowały się prawidłowo i aby efekt tego sumowania jak najwierniej odwzorował pełnopasmowy sygnał wejściowy.

Z myślą o odtwarzaniu muzyki z PC temat zwrotnicy pojawił się wielokrotnie we wcześniejszych wpisach, ale chyba na zbyt zaawansowanym poziome. Być może za mało było w nich odsyłaczy do zewnętrznych źródeł z informacją o podstawowej funkcji zwrotnicy. Z komentarzy trudno wyczytać, że to może być niejasne. Sugerują one wręcz, że komentatorzy posiadają głęboką wiedzę w tym zakresie. Podobnie sprawa wygląda na forum, ale tam pojawiło się konkretne pytania i odpowiedzi pokazują jasno, jaki jest rzeczywisty poziom wiedzy komentujących. Można tam zasugerować się również, że w jakiś sposób rozwiązania Yamaha są szczególnie trudne, chociaż tak nie jest.

Proste pytanie na forum było o bi-wirring z wyposażonym w MusicCast R-N402D i Altus 300. Tonsil podaje o  swoim produkcie: "Zestawy przygotowane są do połączenia albo konwencjonalnego, albo "bi‑wirring", "bi‑amplling" i te 2 ostanie jako "wspólna" alternatywa wskazują, że chodzi o bardziej zaawansowane rozwiązanie ze zwrotnicą. Wystarczają do tego proste kable, wiec warto jest skorzystać z możliwości, by to przetestować. Na forum w tej kwestii wymiana komentarzy była obszerna, ale mało konstruktywna. Prawdopodobnie z tego powodu pytający wyłączył możliwość pisania nowych komentarzy. Jasne wyjaśnienie pt "Bi‑wiring - czy warto?" udostępnia sklep RMS i jest tam prosta ilustracją podłączenia.

Temat bi-wiring poruszony był wcześniej we wpisie pt Ampery dla muzyki to temat rzeka i jest w nim sobie zwrotnica. Zrozumiany inaczej cytat z tego wpisu pojawił się później w komentarzu na forum. Zamiarem cytującego było najprawdopodobniej zabłyśnięcie własną wiedzą, a wyszło odwrotnie. Nie ma sensu rozwiązywać zawiłości tej intencji. Można jedynie wspomnieć, co w temacie bi-wiring podaje słownik hi‑fi: "Połączenie  dwukablowe to dość stary pomysł, ale osoby stosujące to rozwiązanie po  raz pierwszy często mają różne wątpliwości i obawy". Przeciętnemu użytkownikowi sprzętu RTV nie jest to łatwo wyjaśnić.  Nawet wspomniana wyżej informacja sklepu nie jest dostatecznie jasna. Łatwiej mogą to zrozumieć użytkownicy PC. Wielu widziało jaka jest plątanina kabli z zasilaniem dla dysków itp. Takie równoległe wyprowadzanie kabli zasilania zapewnia optymalną dostawę prądu. Podobnie rzecz ma się z bi-wiring dla głośników z kablami, które dostarczają prąd dla wysterowania poszczególnych przetworników elektroakustycznych.

RMS posłużył się argumentem z delikatnością przetwornika wysokotonowego, co może być błędnie zinterpretowane. Nie chodzi tu o awaryjność. Szanujący się producenci od dawna już nie sprzedają głośników ze zwrotnicami, które nie są jednocześnie zabezpieczeniem dla tego przetwornika. Zagrożenie może się przez to pojawić przy laickiej modyfikacji zwykłej zwrotnicy, by obsługiwała bi-wiring. Natomiast bardzo łatwo jest "uszeregowić" zwrotnicę zaprojektowaną dla połączenia wzmacniacza do głośnika kablami równoległymi i taką ma właśnie Altus 300. W opisie produktu tą możliwość przedstawiono w odwrotnej kolejności aby nie dezorientować przeciętnego użytkownika. Podstawowa funkcja zwrotnicy pozostaje niezmieniona w dostarczanym produkcie, a jej modyfikacja jest ekstremalnie prosta. Bi‑wiring zapewnia w niej tylko bardziej optymalne przekazyanie prądu z jednego wzmacniacza do poszczególnych przetworników elektroakusyucznych.

Tonsil w Altus 300 umożliwia również użycie dodatkowych wzmacniaczy, czyli bi-amping. Nie zaszkodzi tu jeszcze jasno podkreślić, że każde podłączenie zwrotnicy między głośnikiem i wzmacniaczem lub kilkoma jest rozwiązaniem pasywnym.

Aktywne zwrotnice mogą być analogowe lub cyfrowe.

Ich nazwa jednoznacznie wskazuje, że potrzebują zasilania i w tym najbardziej różnią się od pasywnych. Stosowane są, by dostarczyć sygnał do wzmacniaczy mocy, które mają optymalnie wysterować poszczególne przetworniki elektroakustyczne, ale to można zrobić także z konstrukcją pasywną. Konkretne przykłady z zastosowaniem aktywnych zwrotnic były tu we wpisach przedstawione w nawiązaniu do ofert amerykańskich, brytyjskich, fińskich, japońskich i polskich monitorów studyjnych. Było również o rozwiązaniach z ofert RTV od KEF i Yamaha, gdzie wbudowane zostały: DAC, aktywna zwrotnica i stosowne wzmacniacze mocy. We wpisach uwaga zwrócona została na deklaracje techniczne i marketingowe. Już we wrześniu 2016 poruszony został temat oferty Yamaha NX N500,  a w grudniu 2022 w szerszym kontekście wbudowanego w tej japońskiej konstrukcji przetwornika C/A.

W ofercie Yamaha z DAC wbudowanym w aktywnych głośnikach jest podobnie jak u innych producentów nadal rozwiązanie z całkowicie analogową zwrotnicą. Tego typu zwrotnica AVT5404 dostępna jest do samodzielnego montażu za ok 70 zł. Inaczej jest z ofertą KEF, gdzie jest zwrotnica z cyfrowym filtrem, a takie świetnie się już sprawdziły w sprzęcie dla analogowych transmisji radiowych i telewizyjnych. Cyfrowe rozwiązanie z filtrem w aktywnych głośnikach różni się jednak tego, co stosowano dla transmisji.

Opis takiej konstrukcji do samodzielnego montażu jest w czasopiśmie "Elektronika Praktyczne" z 2015 roku pt "DSP1701_3WCRSV - trójdrożna, cyfrowa, stereofoniczna zwrotnica głośnikowa" i na wstępie jest tam stosowne wyjaśnienie:

Moduł zwrotnicy cyfrowej AVT5501 i analogowej AVT5404 nie jest trudno podłączyć, ale problemem może być ich zakup.

W tej cyfrowej są szerokie możliwości samodzielnej konfiguracji, a w analogowej trzeba najpierw właściwie dobrać sobie podzespoły, albo ograniczyć się do tego, co przewiduje producent.

PS do komentarzy

Charakterystyka fazowa poruszona została w drobnej notce z nawiązaniem do konstrukcji głośników i tym samym zwrotnic. Pojawił się pod tym link artykułu, gdzie tema został potraktowany znacznie szerzej. Autor podsumował swój artykuł :