Organizuj życie zwykłym tekstem

Wstęp

Org-mode to tryb edytora Emacs rozszerzający go o możliwość tworzenia notatek, list TODO, planów itp. w szybki i efektowny sposób przy pomocy zwykłego tekstu (ang. plain-text).

Na stronie projektu znajdziemy mnóstwo informacji na temat tego trybu, m.in. 200‑stronicowy podręcznik, ściągę i 25‑minutowy screencast.

Od czego zacząć? Proponuję rozpocząć od mojego wpisu;) Jeśli wiesz czym jest Emacs i jak go używać możesz pominąć ten rozdział. Jeśli chciałbyś (chciałabyś) poznać moc drzemiącą w Emacsie zerknij do moich wcześniejszych wpisów o podobnej tematyce.

Przypominam, że użytkownicy Linuksa znajdą niezbędne pakiety w repozytorium, a użytkownicy Windowsa mogą pobrać edytor ze strony ntemacs.

Podstawowe oznacznia (zaszłość historyczna): C - Ctrl, M - Alt (Meta), RET - Enter (Return).

Po uruchomieniu Emacsa (\ntemacs24\bin\runemacs.exe) tworzymy nowy plik przy pomocy kombinacji klawiszy C-x C-f. Podajemy nazwę pliku np. organizuj.org. Dla plików z rozszerzeniem .org automagicznie uruchamiany jest tryb org‑mode. Tryb org‑mode można włączyć też dla dowolnego pliku wciskając kombinację klawiszy M-x i wpisując org-mode.

Pierwsze kroki

Teorię najłatwiej zrozumieć na przykładzie. Wyobraźmy sobie jakąś dobrze znaną z życia codziennego sytuację... np. reinstalację systemu Windows. W dalszej części wpisu sporządzimy listę czynności jakie należy wykonać, aby przywrócić system operacyjny do pełni sił. Notatka, jak każdy inny dokument, powinna posiadać strukturę, najlepiej w postaci wypunktowanej listy.

Listę taką w org‑mode tworzymy przy pomocy gwiazdek w następujący sposób:

* Najwyższy poziom
** Poziom drugi
*** Poziom trzeci
    Bla bla bla
*** Poziom trzeci
    itd.

* Kolejny punkt główny

Jeśli wiesz co to Markdown, na pewno zauważasz podobieństwo.

Listę możemy zwinąć ustawiając kursor na danym poziomie i wciskając TAB. Aby rozwinąć całą zagnieżdżoną strukturę należy skorzystać z kombinacji Shift-TAB.

Aby dodać kolejną pozycję przy przechodzeniu do nowego wiersza wciskamy M-RET. Poziom zagnieżdżenia zmieniamy dopisując odpowiednią liczbę gwiazdek lub wciskając M-RIGHT, M-LEFT. Kolejność zmieniamy przy pomocy M-UP, M-DOWN.

Stwórzmy szkielet listy czynności.

Złożona lista czynności

* Sporządzić listę urządzeń w komputerze
** Urządzenia wewnętrzne
** Urządzenia zewnętrzne :: Opcjonalnie
* Pobrać najnowsze wersje sterowników ze stron producentów urządzeń
* Pobrać Service Packi
* Sporządzić listę niezbędnych programów
** Bezpieczeństwo
   1. Program antywirusowy
      - MSE
      - lub Avira
   2. Firewall
      + Comodo
      + lub PC Tools
** Przeglądrka internetowa
   1) Chrome
   2) IE9
** Odtwarzacz plików audio/wideo
   1. Foobar
   2. WMP
* Pobrać oprogramowanie (np. z vortalu dobreprogramy.pl)
* Zainstalować system operacyjny
* Zainstalować sterowniki
* Zainstalować oprogramowanie

Do każdej pozycji listy możemy dodać priorytet dopisując [#A], [#B], [#C] lub wciskając kombinację Shift-UP, Shift-DOWN. Rzecz do zrobienia oznaczmy dopisując za gwiazdką TODO, lub wciskając Shift-LEFT, Shift RIGHT, a wykonaną poprzez dopisanie za gwiazdką DONE lub korzystając ponownie z tej samej kombinacji klawiszy.

Dodatkowe opcje

Tagi

Pozycje listy możemy oznaczać tagami korzystając z kombinacji C-c C-q. Tagi pojawiają się przy prawej krawędzi ekranu, poprzedzone są i zakończone znakiem dwukropka, np. :hardware:, :software:.

Oznaczenia czasowe

Do każdej pozycji możemy dodać datę wciskając C-c . oraz oznaczyć ją jako termin zaplanowany (SCHEDULED) C-c C-s lub ostateczny (DEADLINE) C-c C-d.

Ptaszki ;)

Czasami zachodzi potrzeba odznaczenia wykonanych już czynności. Do tego celu wykorzystuje się poniższą listę:

* TODO Do zainstalowania [57%]
  - [-] Microsoft Office [1/3]
    - [ ] Word
    - [X] Excel
    - [ ] PowerPoint
  - [X] Foobar
  - [X] 7-zip
  - [ ] K-Lite Codec Pack
  - [X] Gimp
  - [ ] CCleaner
  - [X] BullZip

UWAGA: Blog dp usuwa wcięcia. Link do poprawnej wersji znajduje się na końcu wpisu.

Wciśnięcie C-c C-c skutkuje zaznaczeniem lub odznaczeniem pozycji na liście. Jeśli umieścimy przy pozycji [%] lub [/] wtedy przy zaznaczaniu/odznaczaniu wyświetlany będzie procentowy bilans zrealizowania listy TODO lub ilość wykonanych czynności.

Zakończenie

Opisane powyżej opcje to tylko niewielka część możliwości. Org‑mode pozwala na umieszczanie w notatkach wzorów oraz wykonywanie obliczeń, wstawianie tabel zawierających formuły matematyczne (podobne do tych z Excela), dodawanie obrazów, sporządzanie wykresów i wiele więcej.

Export

Pliki org można przeglądać w dowolnym edytorze. Pozbawione są one co prawda formatowania, które oferuje Emacs oraz wszystkich interaktywnych opcji, ale sama struktura notatki pozostaje czytelna. Poza tym można notatkę eksportować m.in. do formatu HTML (w 100% zgodnego z WC3) lub pliku PDF (o ile w systemie jest zainstalowany LaTeX, np. MiKTeX).

Do eksportu służy kombinacja klawiszy C-c C-e, następnie wciskamy h jeśli chcemy otrzymać plik html, lub d (DocBook) jeśli chcemy mieć notatkę w formacie PDF.

Styl CSS

Dodatkowo możemy dodać do pliku html styl CSS. W tym celu należy dodać do notatki ścieżkę do pliku css.

#+STYLE: <link rel="stylesheet" type="text/css" href="css/mystylesheet.css"/>

Pliki CSS (jak łatwo zgadnąć) również bardzo wygodnie edytoruje się w Emacsie. Do dyspozycji mamy np. bogatą paletę stonowanych barw, którą możemy wywołać poleceniem list-colors-display.

Pliki do pobrania

- Oryginalna treść wpisu (plik org ) - Wersja w postaci strony internetowej (plik html ) - Notatka w formacie DocBook (plik PDF )