Tysiące ludzi i jeden głos - fenomen Hatsune Miku (Vocaloid, cz. 2)

Przyznam, że trochę zastanawiałem się nad tytułem niniejszego wpisu. Nie jest bowiem prawdą, że Vocaloid ma jeden głos. Wersja pierwsza posiadała ich 5, druga już 17, każdy posiada wiele wbudowanych bibliotek - presetów - a jeden posiada nawet obsługę dwóch języków. Rzecz jednak polega na tym, że cały fenomen zapoczątkował jeden z nich. Przepraszam, mój błąd - jedna. Hatsune Miku. Biorąc to pod uwagę, to od niej zacznie się niniejszy artykuł. Ma on jednak charakter bardziej opisowy dla świata (tudzież fenomenu) Vocaloidów, niż techniczny, choć i takie szczegóły się tu znajdą (w rozsądnych ilościach).

Hatsune Miku

Była "pierwszym żywym Vocaloid'em 2". Wydana 31. sierpnia 2007 roku, od samego początku zebrała sobie ogrom fanów. Jej pierwowzorem była Saki Fujita, która jednocześnie stała się pierwszym "dawcą głosu" niebędącym wokalistą - jest ona bowiem tzw. seiuu (ang. "voice-actress" - aktorka głosowa), zawodowo zajmującą się podkładaniem głosu pod różne postaci w anime (japońskie seriale i filmy animowane), tudzież w dubbingu utworów zagranicznych (zarówno kreskówek, animacji, seriali jak i filmów pełnometrażowych).

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=iCOfYnPdOcI] Hatsune Miku w piosence Uninstall. Jest to cover openingu do Anime pt. "Bokurana", zresztą, cover niezwykle udany. Tak na marginesie - Anime zaczynam od wielkiej litery ze względu na fakt, że w mojej opinii jest to nazwa własna.

Cechą charakterystyczną Miku jest fakt, że posiada najbardziej dopracowany głos ze wszystkich Vocaloidów. Owszem, jest to moja prywatna opinia, choć jeśli zagłębicie się w temat, to nawet przy pomocy wujka Google znajdziecie setki, czy nawet tysiące podobnych zdań. Skala głosu Miku może sięgać (informacja z mojej pamięci, źródło nieznane) bodaj 4 oktaw, choć oficjalnie zalecany jest węższy zakres. Tak czy siak, jej możliwości są nieosiągalne dla zwykłego człowieka.

To właśnie Miku odpowiada za ogromny sukces silnika Vocaloid 2. Doczekała się wielu utworów oficjalnych, jak i ogromu tych "niezatwierdzonych", co zresztą na pewno zdążyliście zauważyć, czytając poprzedni artykuł.

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=vNRKvUpKrX4] "Stargazer" to jak na mnie jedna z bardziej wzruszających piosenek Miku.

Warto tu zwrócić uwagę na cały system kształtowania jej repertuaru. Nie jest ona tak naprawdę "celebrytką", ani też tworzoną przez zespół fachowców "wirtualną gwiazdą", jak np. postaci z Love Live!*. Jej piosenki tworzą użytkownicy Vocaloid 2 z jej bibliotekami głosowymi. Najlepsze utwory wchodzą do jej stałego "repertuaru". Aby taką działalność ułatwić, firma tworząca Miku (Crypton Future Media - przyp. NRN), wespół z Yamahą, utworzyła specjalną licencję (patrz: ostatni akapit), nawiązującą do Creative Commons. W ten sposób, wykonane przez fanów piosenki mogą zostać wykorzystane np. na komercyjnym koncercie, co dla osób tworzących w ten sposób piosenki jest nie lada zaszczytem.

Ciekawostką jest, że Miku doczekała się także kilku alter-ego, z którymi wiążą się ciekawe historie. Sądzę, że warto przytoczyć cztery główne.

*- Odnośnie Love Live! - jest to japoński projekt, w ramach którego zbudowany został zespół u's (micro's) na wzór AKB48 i grup siostrzanych. Charakteryzują się jednak tym, że... nie istnieją. Zespół tworzą mangowe (rysowane) dziewczyny, stworzone na podstawie oczekiwań wybranej grupy fanów Mangi i Anime. Głosy pod nie podkładają znane seiuu, jednak cała chwała przypada właśnie postaciom rysowanym. Do tej pory, zespół ten doprowadził do wydania 4 singli, 5. singiel - Wonderful Rush wejdzie na rynek na początku września. Jako ciekawostkę dodam, że "zespół" osiągnął taki sukces, że już trwają prace nad Anime z ich udziałem. Ukaże się ono najprawdopodobniej w przyszłym roku ;) Więcej informacji o Love Live! - High School Idol Project znajdziecie na stronie odpowiedzialnego magazynu.

Neru Akita

Akita jest tzw. pochodną Miku. W dużym skrócie oznacza to, że jest ona "fanowską postacią" bazującą w tym przypadku na Miku. Powstała niedługo po wydaniu bibliotek Miku, kiedy to w Japonii rozgorzała afera odnośnie jej postaci. Winę za to ponosiła Japońska telewizja. Jej wpływ był tak silny, że usunięto nawet wpis o niej z japońskiej Wikipedii.

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=K4UBeK8aFu8] Jedna z bardziej kontrowersyjnych piosenek Miku - "Shinitagari" czyli "Pragniesz umrzeć?". Specjalnie zamieszczam wersję spolszczoną - słodki głosik Miku i ten tekst... Nie, nie miała nic wspólnego z tym, co opisuje ten akapit ;)

Rozgorzał tzw. flame-war między przeciwnikami i zwolennikami wirtualnej wokalistki. Ostatecznie, wojnę postanowiono w jakiś sposób wyciszyć. W tamtym okresie, na japońskim forum 2ch, popularnym stało się stwierdzenie "Nudzi mnie to, idę do łóżka", mające na celu zaniechanie awantur. Wyrażenie to było na tyle często powtarzane, że doczekało się swojej personifikacji, jaką jest Akita. Samo jej imię jest grą słów: Akita wzięło się od wyrażenia "nudzić się", podczas gdy Neru pochodzi od "iść do łóżka".

Tym, co naprawdę reprezentuje Akita, jest charakter tzw. "tsundere". Ciężko to przenieść na język polski, ja bym to jednak nazwał "byciem fałszywie zaborczym". Osoby, które "siedzą" w świecie Mangi i Anime wiedzą o czym piszę, dla pozostałych poniżej mała historyjka, mająca na celu wyjaśnienie charakteru tego typu. Występują: dziewczyna tsundere oraz zwykły Kowalski, w którym jest zakochana:

Mam nadzieję, że wszyscy już mniej więcej rozumieją o co tu chodzi. Tak czy siak, Akita reprezentuje "focha" strzelonego niejako przez "Miku" względem fanów - bo z jednej strony Miku zależało na nich, chciała dla nich śpiewać, z drugiej jednak nie chciała tego okazać i zablokowała nawet możliwość wyszukania się w Japońskiej wersji Google. Oczywiście, to wersja odrobinę przeze mnie uzupełniona, a prawdziwa historia może się odrobinę różnić - operuję na dość skromnych zasobach informacji, za co bardzo Was przepraszam.

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=wCumYYj4A3k] Ponownie nic związanego z obecnym akapitem. Ot, przerywnik ;) Love is War to jedna z najpopularniejszych piosenek Miku, a zarazem posiada jeden z najlepiej zrobionych teledysków. Niestety, nie udało mi się znaleźć wersji w lepszej jakości.

Tak czy siak, fani poszli tak daleko, że korzystając z istniejących presetów Hatsune Miku i Kagamine Rin stworzyli kilka własnych ustawień, reprezentujących głos Akity. Efektem tego są 4 piosenki, w tym: Okay, Green is the Enemy! (o tym jak Rin zazdrości Miku, lecz gdy Akita mówi obalić jej "przeciwniczkę", ta mówi, że nie mogłaby czegoś takiego zrobić, i obie się zgadzają, że Miku jest super i będą ciężko pracowały, aby ją przerosnąć) i Tsuman-ne? (Akita narzeka na inne Vocaloidy, po czym ostatecznie przyznaje, że tak naprawdę wszystkie je kocha, ale nie umie się do tego przyznać, gdyż to dla niej wstydliwe. Na końcu pojawia się Haku Yowane, i przezywa ją Tsundere).

Co do samej reprezentacji Akity, jest ona nieco niższa i lżejsza od Miku, choć starsza od niej o rok.

Haku Yowane

Kolejna pochodna Miku. Tym razem reprezentuje ona coś zgoła odmiennego - yowane-(wo)-haku oznacza ni mniej ni więcej, jak mówić coś złego / brzydkiego, lub mówić coś w brzydki sposób. Postać ta, w nieznanym wieku, wyższa i nieco cięższa od Miku, wykorzystywana jest jako swego rodzaju "znacznik porażek". Jeśli jakiś użytkownik stworzył utwór daleki od ideału (początkowo mowa była o kompletnych porażkach, z czasem to jednak nieco zelżało), to właśnie Yowane występowała w teledysku zamiast Miku.

Ciekawostką jest, że znaleźli się fani, którzy zamiast stosować ją w tym celu... przydzielili jej jej własny głos! Doczekała się nawet trzech własnych piosenek, z czego warto wspomnieć o najbardziej pasującej do jej charakteru: Anata no VOYAKILOID ("Twój VOYAKILOID" - w piosence, Yowane narzeka na swój los jako robo-śpiewaka, który nigdy nie będzie doskonały, ostatecznie jednak akceptuje ten fakt i informuje, że tak jest dobrze).

Hachune Miku

Zwana też chibi-Miku, to miniaturowa pochodna naszej ukochanej wokalistki. Jej nazwisko zostało przeinaczone względem oryginalnej Miku w taki sposób, aby reprezentować jej "dziecinność" i ogólne "ogłupienie". Jej głos to delikatnie przestawiony preset prawdziwej Miku, co ma na celu przedstawienie jej w postaci "chibi" (dziecinnej).

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=tH_ADYZ1fM0] Hachune Miku najlepiej obejrzeć w akcji w przezabawnej wersji Ievan Polkka.

Black Rock Shooter

Zostawiłem ją na koniec, aby podkreślić tu jeden fakt. BRS NIE JEST pochodną Miku. Opinia taka jest powszechnym nieporozumieniem. Tak naprawdę, postać BRS została utworzona niezależnie od wokalistki, była jednak na tyle podobna, że jeden z fanów postanowił wykorzystać jej postać w piosence o takim samym tytule jak jej nazwa, w której głosu użyczyła właśnie Miku. Piosenka Black Rock Shooter osiągnęła tak gigantyczny sukces, że ostatecznie zaczęto wierzyć, że BRS naprawdę jest pochodną wokalistki.

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=OYB53N4wI2w] Opening do serii telewizyjnej Anime "Black Rock Shooter". Śpiewa nie kto inny, jak Hatsune Miku.

BRS to postać mająca 15 lat, będąca tak naprawdę alter-ego zupełnie innej postaci, niepowiązanej ze światem Vocaloidów. Mowa o Kuroi Mato, zwykłej 15 letniej uczennicy. Żeby nie zdradzać Wam zbytnio treści całej opowieści, powiem tylko tyle: o ile Mato prowadzi zwykłe życie, jej uczucia są silnie związane z BRS, która w alternatywnym świecie "odreagowuje", walcząc z innymi postaciami, powiązanymi ze szkolnymi przyjaciółkami Mato. Trzeba przyznać, że historia ta jest dość pokrętna, jednak w mojej opinii warta jest poświęcenia paru godzin na zapoznanie się z nią.

Hatsune Miku raz jeszcze

Na zakończenie, pełna metryczka "oryginalnej" Miku:

Przeprosiny i sprostowanie

W tym miejscu muszę Was przeprosić. Zapowiedź w poprzedniej części przewidywała, że napiszę tu znacznie więcej, niestety, z racji faktu, że dość znacząco się rozpisałem o Miku i jej pochodnych, sądzę, że błędem byłoby dalsze przedłużanie tego wpisu. Tak więc skończmy chwilowo na tym.

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=T0-2lzA7_Cg] Na deser - "odmóżdżajaca" piosenka o napojach warzywnych!

W następnym odcinku...

Opiszę kolejne dwa (trzy) Vocaloidy z Character Vocal Series. Będą to: Kagamine Rin oraz Len, a także Megurine Luka i jej pochodna, Tako-Luka.

Natomiast w jeszcze kolejnym odcinku opiszę Wam wszelkie szczegóły dotyczące koncertów, do których udało mi się dokopać, w tym (jeśli uda mi się to znaleźć) konkretne szczegóły techniczne. A wierzcie mi, jest co opisywać. Wówczas też pojawią się linki do najlepszych źródeł informacji o Vocaloidach.

Artykuły z serii Vocaloid:

• Śpiewać każdy może - nawet komputer! (Vocaloid, cz. 1)
• Tysiące ludzi i jeden głos - fenomen Hatsune Miku (Vocaloid, cz. 2)
• Lustrzane Rodzeństwo i Światowa Dziewczyna (Vocaloid, cz. 3)
• Projekcja semi-transparentna, AR i... Gorillaz z Madonną (?!) - czyli ...