Budujemy Archa

Słowem wstępu czyli skąd wziąć system

Najpierw ściągamy obraz płyty ze strony domowej:

https://www.archlinux.org/download/

Mając już obraz naszego systemu możemy go wypalić na płycie, albo wrzucić na pendrive'a. Jeżeli posiadamy Windowsa to można użyć programu USBwriter:

http://sourceforge.net/projects/usbwriter/files/

albo za pomocą Rufusa:

https://rufus.akeo.ie/

Korzystałem z USBwriter i za każdym razem robił mi na pendrive'ie zmiany tablicy partycji, a z tego drugiego nie korzystałem nigdy. Nagrany obraz za pomocą Universal USBnagrany Installer nie działa.

Jeżeli naszym systemem jest Linuks to w konsoli jako root wydajemy polecenie:

dd bs=4M if=/ścieżka/do/archlinux.iso of=/dev/sdx(miejsce ładowania pendrive) && sync

i po tej czynności należy chwilkę odczekać aż obraz załaduje się na nośnik.

Internet

Dysponując nośnikiem instalacyjnym uruchamiamy ekran startowy obrazu. W tym momencie pokaże się nam obraz wyboru architektury systemu czy chcemy mieć Archa 64 bitowego czy też w konfiguracji i686. Wybieramy sobie to co nam pasuje. Po uruchomieniu obrazu widzimy konsolę. W pierwszej kolejności łączymy się z siecią. Jeżeli mamy wifi to wydajemy polecenie:

wifi-menu

Następnie wyszukujemy sobie naszą sieć, wpisujemy hasło i sprawdzamy czy mamy dostęp do internetu za pomocą polecenia:

ping -c 3 google.pl
czy mamy połączenie z siecią. Jeżeli mamy to wyskoczy nam coś takiego:
PING google.pl (216.58.209.35) 56(84) bytes of data.
64 bytes from waw02s05-in-f3.1e100.net (216.58.209.35): icmp_seq=1 ttl=56 time=10.5 ms
64 bytes from waw02s05-in-f3.1e100.net (216.58.209.35): icmp_seq=2 ttl=56 time=8.19 ms
64 bytes from waw02s05-in-f3.1e100.net (216.58.209.35): icmp_seq=3 ttl=56 time=9.84 ms

--- google.pl ping statistics ---
3 packets transmitted, 3 received, 0% packet loss, time 2002ms
rtt min/avg/max/mdev = 8.194/9.530/10.553/0.994 ms

W momencie gdy nie mamy połączenia z siecią to wyskoczy nam taki komunikat:

ping: unknown host google.pl

Należy wtedy sprawdzić czy dobrze wpisaliśmy swoje hasło oraz czy sieć jest włączona. Jeżeli wszystko jest z siecią w porządku to należy sprawdzić za pomocą polecenia:

lspci -k

czy system widzi naszą kartę sieciową. Więcej informacji można znaleźć na stronie Wiki Archa:

https://wiki.archlinux.org/index.php/Wireless_network_configuration

Jeżeli mamy sieć kablową to powinniśmy mieć połączenie internetowe od razu. Możemy to sprawdzić za pomocą polecenia:

ping -c 3 google.pl

Jeżeli nie mamy wynik negatywny to wydajemy polecenie automatycznej konfiguracji sieci:

dhcpcd

i jeszcze raz sprawdzamy czy mamy połączenie z internetem. Więcej informacji znaleźć można na stronie Wiki:

https://wiki.archlinux.org/index.php/Dhcpcd

Dysk

Jeżeli skonfigurowaliśmy połączenie z siecią to możemy zająć się dyskiem. Gdy posiadamy czysty dysk to wtedy możemy ściągną jakąkolwiek dystrybucję Live CD i w niej utworzyć partycje jakie nam pasują. Czynność tą oczywiście wykonamy na samym początku przed załadowaniem Archa. Partycje możemy też utworzyć za pomocą konsolowych programów znajdujących się na nośniku systemowym.

Parted

https://wiki.archlinux.org/index.php/GNU_Parted

Fdisk

https://wiki.archlinux.org/index.php/Fdisk#Fdisk_usage_summary

Gdisk

https://wiki.archlinux.org/index.php/Fdisk#Gdisk_usage_summary

Gdy mamy już gotowe partycje sprawdzamy ich nazwy w katalogu /dev za pomocą komend:

fdisk -l

albo

 lsblk 

Teraz tworzymy partycje: partycja główna, na której zainstalujemy system: / partycja swap czyli ilość ramu mnożymy razy dwa (jak mamy dużo ramu np. 8 GB i więcej można pominąć tą czynność, ja nie mam i jakiegoś braku z tego powodu nie odczuwam). Są to dwie podstawowe partycje, jak ktoś chce to może jeszcze stworzyć partycję dla katalogu /home albo montować inny katalog główny jako osobną partycję. Dobra to jak już mamy gotowe partycje to teraz je formatujemy jak tego wcześniej nie zrobiliśmy:

mkfs.ext4 /dev/sdaX

Polecenie to spowoduje, że będziemy mieli sformatowana partycję w formacie ext4. Następnie tworzymy partycję SWAP:

mkswap /dev/sdaY

swapon /dev/sdaY

Po sformatowaniu partycji montujemy w następujący sposób:

mount /dev/sdaX /mnt

montowanie partycji głównej:

swapon /dev/sdaY

włączanie partycji SWAP.Jeżeli chcemy zamontować więcej partycji to należy najpier w katalogu /mnt stworzyć katalog np. /home:

mkdir /mnt/home

a następnie zamontować:

mount /dev/sdaZ /mnt/home

Instalacja i wstępna konfiguracja systemu

Mając już zamontowane odpowiednie katalogi wydajemy polecenie:

pacstrap -i /mnt base base-devel

Pacstrap jest to skrypt napisany w bashu, który tworzy odpowiednie katalogi i instaluje system podstawowy. Skrypt jest do podejrzenia na stronie:

https://projects.archlinux.org/arch-install-scripts.git/tree/pacstrap....

Pakiety systemu podstawowego znajdują się w grupie base natomiast base-devel jest to grupa, która instaluje pliki umożliwiające kompilacje programów z repozytorium AUR. Jeżeli nie będziemy z niego korzystać, to nie musimy tego robić.

Teraz musimy określić jak partycje oraz inne urządzenia blokowe mają się montować w systemie:

genfstab -U -p /mnt >> /mnt/etc/fstab

Po zainstalowaniu systemu podstawowego oraz wygenerowaniu fstab przełączamy się na świeżego Archa:

arch-chroot /mnt

Bawimy się Archem

W pierwszej kolejności spolszczamy system czyli wchodzimy za pomocą edytora nano (moim zdaniem jest najprostszy) albo vim do /etc/locale.gen czyli wpisujemy w konsolę:

nano /etc/locale.gen

i usuwamy krzyżk przy pl_PL.UTF-8, a następnie wydajemy polecenie:

locale-gen

Dobra a teraz ustawiamy język polski dla całego systemu:

echo LANG=pl_PL.UTF-8 > /etc/locale.conf

export  LANG=pl_PL.UTF-8

następnie ustawiamy czcionkę konsoli oraz mapę klawiatury:

loadkeys pl

setfont Lat2-Terminus16

teraz ustawiamy te wartości na stałe edytując plik vconsole.conf

nano /etc/vconsole.conf

i dopisujemy:

KEYMAP=pl FONT=Lat2-Terminus16

Ustawiamy strefę czasową, którą znajdziemy w katalogu: /usr/share/zoneinfo i ustawiamy link symboliczny do katalogu /etc/localetime:

ln -s /usr/share/zoneinfo/Europe/Warsaw /etc/localetime

Synchronizujemy zegar, czyli edytujemy plik /etc/adjtime, w momencie gdy korzystamy z Windowsa to lepiej skorzystać z czasu lokalnego:

hwclock --systohc –localtime

a jeżeli mamy tylko Linuxa to UTC (Coordinated Universal Time):

hwclock --systohc –utc

Ustawiamy nazwę komputera:

echo NAZWA_KOMPA >> /etc/hostname

Generujemy Ramdysk, dzięki któremu zamontujemy odpowiednie moduły jądra, które będą obsługiwały nasz sprzęt:

mkinitcpio -p linux

Dzięki czynnościom, które wykonaliśmy powinniśmy mieć wstępnie skonfigurowany system, zatem możemy się zabrać za instalację środowiska graficznego. Najpierw przydałoby się mieć połączenie z internetem, więc instalujemy odpowiednie pakiety:

pacman -S networkmanager wireless_tools wpa_supplicant wpa_actiond

Jeżeli chcemy włączać wifi za pomocą wifi-menu to musimy doinstalować jeszcze pakiet dialog. Następnie włączamy menadżer sieci przy starcie systemu:

systemctl enable NetworkManager

jeżeli korzystamy z internetu na kartę to instalujemy:

pacman -S usbutils usb_modeswitch modemmanager

i uruchamiamy ModemManager przy starcie:

systemctl enable ModemManager

Instalujemy program rozruchowy GRUB, jeżeli mamy jeszcze inne systemy na komputerze to musimy doinstalować pakiet os‑prober, a jeśli nie mamy to tylko i wyłącznie instalujemy gruba.

pacman -S grub os-prober

instalujemy Gruba w pierwszym sektorze rozruchowym MBR, w naszym przypadku będzie to dysk sda:

grub-install --recheck /dev/sda

generujemy pliki konfiguracyjne:

grub-mkconfig -o /boot/grub/grub.cfg

Już w tym momencie uruchomimy nasz system z dysku twardego, teraz należy ustawić hasło roota:

passwd

i utworzyć użytkownika:

useradd -m -G users -s /bin/bash NAZWA UŻYTKOWNIKA

-m tworzy katalog domowy -G dodaje do grupy lub listy grup użytkownika, w naszym przypadku users (standardowa grupa, jeżeli chcecie być w grupie administratora to zamiast users wpisujecie wheel) -s ścieżka do powłoki np.: /bin/bash

Więcej info o grupach można znaleźć na stronach Arch Wiki:

https://wiki.archlinux.org/index.php/Users_and_groups#User_groups

Teraz ustawiamy hasło użytkownika:

passwd NAZWA UŻYTKOWNIKA

Kolejnym etapem jest instalacja serwera grafiki oraz biblioteki dla wsparcia 3D. Jeżeli chcemy wszystko instalować to wpisujemy:

pacman -S xorg mesa

Gdy chcemy mieć kontrolę nad pakietami to możemy zainstalować tylko to co jest nam potrzebne:

pacman -S xorg-server xf86-input-evdev xf86-video-<karta graficzna> mesa

Zamiast karty graficznej wpisujemy: karta intela: intel; karta AMD: ati; karta NVIDIA: nouveau.

Jeżeli nie wiemy z jakiej karty graficznej korzystamy to wpisujemy w konsolę:

lspci | grep -e VGA -e 3D

W momencie gdy nie mamy pewności co do układu graficznego lub wiemy, że nie jest to karta z wyżej wymienionych to lepiej dla bezpieczeństwa zainstalować pełny Xorg. Więcej informacji na temat instalacji kart graficznych w Archu mogę przygotować w kolejnych częściach poradnika.

Następnie instalujemy urządzenia wejściowe czyli: klawiaturę, myszkę oraz touchpad (panel dotykowy) jak mamy laptop:

pacman -S xf86-input-mouse xf86-input-keyboard xf86-input-synaptics

Serwer dźwięku PulseAudio oraz Alsa:

pacman -S alsa-firmware alsa-lib alsa-plugins alsa-utils pulseaudio pulseaudio-alsa libcanberra libcanberra-pulse

Instalujemy sudo (czyli dostęp do roota z konta zwykłego użytkownika):

pacman -S sudo

i dodajemy użytkownika do pliku /etc/sudoers

nano /etc/sudoers

NazwaUżytkownika ALL=(ALL) ALL

Instalujemy XFCE

pacman -S xfce4 xfce4-goodies network-manager-applet gnome-keyring gksu gamin gvfs ttf-dejavu gtk-engine-murrine lightdm lightdm-gtk-greeter file-roller zip unzip unrar evince firefox firefox-i18n-pl

Pakiet gamin służy do monitorowania podpiętych urządzeń czyli gdyby go nie było system nie będzie montował automatycznie pendrive'a albo karty sd.

Uruchamiamy Lightdm czyli menagdżer logowania:

systemctl enable lightdm.service

Dobra a teraz gdy nie chcemy instalować pakietu xfce4-goodies, który zawiera masę niepotrzebnych rzeczy:

pacman -S xfce4 thunar-archive-plugin thunar-media-tags-plugin thunar-volman xfce4-taskmanager mousepad ristretto network-manager-applet gnome-keyring gksu gamin gvfs ttf-dejavu gtk-engine-murrine lightdm lightdm-gtk-greeter file-roller zip unzip unrar evince firefox firefox-i18n-pl

Instalujemy KDE

pacman -S kde

Zainstaluje to masę niepotrzebnego softu, chyba że ktoś tak lubi ale można też inaczej:

pacman -S kdebase kde-l10n-pl kdemultimedia-kmix kdeplasma-applets-plasma-nm ark zip unzip unrar kdegraphics-okular gwenview firefox firefox-i18n-pl amarok smplayer

systemctl enable kdm.service

Integracja GTK w KDE

pacman -S oxygen-gtk2 kde-gtk-config

Instalujemy Gnome

pacman -S gdm gnome gnome-extra

systemctl enable gdm.service

Instalujemy LXDE

pacman -S lxde obconf network-manager-applet gnome-keyring gksu gamin gvfs ttf-dejavu gtk-engine-murrine file-roller zip unzip unrar epdfview firefox firefox-i18n-pl leafpad

systemctl enable lxdm.service

To jest już koniec

I to by było na tyle jeżeli chodzi o instalację podstawowego systemu. Teraz wpisujemy w konsolę:

exit

unmout -R /mnt

reboot

Usuwamy nośnik rozruchowy i cieszymy się zainstalowanym Archem. W kolejnej części będę chciał opisać dalszą konfigurację i optymalizację systemu.