Quadra 630 - Krzyżowiec

W 1993 roku Apple zaprezentowało Quadrę 840AV, uznawaną za najszybszą i najlepszą w rodzinie "Quadr". Zaledwie rok później, w 1994 pojawiły się pierwsze Power Macintoshe 6100, 7100 i 8100 wyznaczając nowy standard dla komputerów profesjonalnych deklasując zarazem "Quadry". W 1994 roku, obok nowych Power Macintoshy miała miejsce premiera komputera przeznaczonego na rynek użytkowników domowych oraz rynek edukacji.

Quadra 630/LC 630/Performa 630

Zanim przejdę do szczegółowego opisu, wyjaśnię główną różnicę między Quadrą 630, LC 630 i Performą 630. Otóż Quadra jako jedyna z tej trójki posiadała pełny procesor 68040. LC 630 oraz Performa 630 posiadały procesor 68LC040 (bez FPU). Innych różnic w budowie nie było.

Rodzina komputerów 630 (a więc zarówno Quadra, LC jaki Performa) miała zupełnie nową obudowę typu desktop. Obudowa była wykonana z białego plastiku i bardzo solidnego, metalowego szkieletu. Całość sprawiała wrażenie bardzo solidnej konstrukcji za czym przemawiała niemała też masa komputera - 8,6 kg przy wymiarach 11 cm (wysokość), 32 cm (szerokość), 42 cm (długość). Obudowa ta stylistyką była także nieco inna niż pozostałe. Komputer miał więcej "krągłości" niż dotychczasowe modele.

Po lewej stronie oczywiście CD. Obok stacja dysków 1.4 MB Apple SuperDrive. Ciemny prostokąt po prawej stronie to port podczerwieni. Pod nim przyciski do regulacji głośności dźwięku, poniżej wyjście słuchawkowej "jack" 3.5 mm. Otwory w dolnej części obudowy były maskownicą dla głośnika.

W tylnej części komputera znajdowały się wszystkie niezbędne do codziennej pracy porty.

Od lewej: Gniazdo zabezpieczające przed kradzieżą. Gniazdo zasilania (zasilacz 110/220 V automatycznie się przełączał). Port ADB (do podłączenia myszki i klawiatury), 2 porty serial RS‑232/422. Złącze SCSI DB‑25. Wyjście i wejście audio. Wyjście było standardowe - "jack" 3.5 mm natomiast wejście mikrofonowe posiadało nietypowego "jacka" i można było podpiąć tylko mikrofon Apple PlainTalk.

Mikrofon PlainTalk był zasilany z komputera prądem o napięciu 5V

Wnętrze komputera kryło także kilka nowości. Po usunięciu tylnej maskownicy zamocowanej na dwóch zatrzaskach i wykręceniu dwóch śrub, mamy dostęp do płyty głównej. Płyta główna rodziny 630 jest wysuwana niczym szuflada. Użytkownik nie musi odpinać kabli i pamiętać czy aby wszystko pozapinał tak jak trzeba.

Dane techniczne

• CPU: Motorola 68040 (Quadra), Motorola 68LC040 (LC 630, Performa 630) taktowane 33 MHz
• RAM: 4 MB na płycie 1 lub 2 (w zależności od wersji płyty) sloty na pamięć 72 pinowe pamięci DIMM. Maksymalnie 36 MB w przypadku płyty z jednym slotem lub 52 MB w przypadku płyty z dwoma slotami.
• Grafika: 1 MB pamięci dedykowanej pamięci graficznej na płycie, chip graficzny Apple Valkyrie. Obraz 512x384, 640x480 16 bit 800x600 i 832x624 8 bit. Nie wspierała monitora portretowego
• HDD: 250, 350 lub 500 MB
• CD: Apple i300 x2 (opcjonalny)
• FDD: 1.4 MB Apple SuperDrive

W sprzedaży występowały dwa rodzaje płyt głównych, jedna oznaczona symbolem 661‑0158 miała tylko jeden slot na pamięć DIMM i obsługiwała dwustronne kości pamięci. Płyta ta miała przygotowane miejsce na drugi slot i jeśli ktoś dysponował zdolnościami manualnymi, mógł wlutować sobie drugi slot na pamięć. Druga wersja z symbolem 661‑1114 posiadała dwa sloty na pamięć przy czym drugi obsługiwał tylko jednostronne kości pamięci a więc kości pamięci do 16 MB. Płyt z dwoma slotami RAM było bardzo niewiele i pojawiały się w różnych modelach i w różnych okresach. Nie jestem w stanie powiedzieć od czego to zależało.

W sprzedaży pojawiły się także karty, umożliwiające wpięcie dwóch kości DIMM do jednego gniazda. Przy czym w przypadku zastosowania takiej karty nawet na płycie z jednym slotem umożliwiało zainstalowanie dwóch dwustronnych kości 32 MB. Wówczas komputer miał do dyspozycji 68 MB RAM (pamiętajmy o 4 MB na płycie głównej). Komputery 630 posiadały na płycie bardzo użyteczne dla użytkownika domowego złącze video, umożliwiające wpięcie karty z tunerem TV.

Karta ta umożliwiała odtwarzanie obrazu telewizyjnego lub słuchania stacji radiowych podczas pracy z komputerem. Umożliwiała także nagrywanie audycji radiowych i telewizyjnych, robienia i zapisywania obrazów TV. Obraz mógł być odtwarzany w trybie pełnoekranowym lub w oknie. Wydawać by się mogło, iż przy maksymalnej rozdzielczości i w 8 bitowych kolorach nie ma to większego sensu, jednak w trybie odtwarzania obrazu w oknie, karta "nakładała" swój obraz na fragment obrazu generowanego przez komputer. Przy pomocy pilota dołączonego do zestawu, użytkownik mógł przełączać kanały, regulować głośność dźwięku, przełączać obraz na tryb pełno ekranowy lub w oknie a także zmniejszać lub zwiększać rozmiar okna w którym odtwarzany był obraz TV.

Pilot umożliwiał także kontrolę odtwarzacza CD jeśli był zamontowany w komputerze.

Bardzo ciekawym rozwiązaniem był Slot Communication - tzw. Comm Slot. Komputer nie posiadał wbudowanej karty sieciowej czy modemu. Do Comm Slotu produkowano karty modemu oraz karty sieciowe. Z uwagi na fakt, iż w tamtym okresie jednolity, dziś znany standard dopiero się kształtował, karty sieciowe występowały z gniazdem BNC, AAUI lub dobrze dziś znane RJ‑45.

Pozostałością po poprzednich modelach było złącze LC PDS. Złacze to występowało we wszystkich komputerach serii LC. W złączu LC PDS można było zainstalować kartę wyposażoną w procesor Intel 486DX2 66 MHz umożliwiającą uruchomienia systemu DOS lub Windows. Była to karta Houdini II której działanie opisałem przy okazji Power Maca 6100.

Olbrzymią nowością było zastosowanie po raz pierwszy dysku twardego IDE. W tym czasie różnica w prędkości między SCSI a IDE powoli się zacierała a dyski IDE były zdecydowanie już tańsze. Co ciekawe, napęd CD nadal był SCSI.

Aby dostać się do dysku twardego, stacji dysków lub CD trzeba odczepić przedni panel (2 zatrzaski). Dysk twardy znajduje się na na wspólnych "sankach" ze stacją dysków.

Wersje

Podobnie jak Przy PowerMac 6100 tak i przy komputerach rodziny 630 zrobiono wielki bałagan w nazewnictwie.

• Quadra 630
• Performa 630 - posiadała dodatkowe oprogramowanie i sprzedawana była w kompletach
• LC 630
• Performa 630CD - dodatkowe oprogramowanie i wbudowany CD
• LC 630CD - CD
• Performa 631CD - CD i dysk 500 MB, 2 sloty RAM
• Performa 635CD - CD, dysk 250 MB, modem 14.4 k, wbudowany w monitor mikrofon, 1 slot RAM
• Performa 636 - 1 lub 2 sloty na RAM, dysk 250 MB, modem 14.4 k, wbudowany w monitor mikrofon
• Performa 636CD - jak powyżej, tylko miała CD
• Performa 637CD - 1 slot RAM, CD, dysk 350 MB, modem 14.4 k, wbudowany w monitor mikrofon
• Performa 638CD - wszystko jak powyżej, różnica w oprogramowaniu
• Performa 640CD - 2 sloty RAM, CD, dysk 500 MB, modem 14.4 k, wbudowany w monitor mikrofon, karta Dos Compatybile z procesorem 486DX2

Ponadto niektórzy sprzedawcy oferowali wersje z wbudowanymi już kartami Apple TV System. Ciężko tu już mówić o konkretnych wersjach bo pakowano karty do tego, co było akurat na stanie.

Modyfikacje

Użytkownicy w rozmaity sposób, czasem "chałpniczy" ulepszali komputery rodziny 630. Najczęściej spotykaną modyfikacją było "podkręcenie" procesora i płyty głównej do 40 MHz. Realizowano to poprzez przelutowanie 3 rezystorów na płycie głownej. Dzięki temu zabiegowi, Quadra 630 stawała się tak wydajna jak najmocniejsza Quadra 840AV, którą zaprezentowano zaledwie rok wcześniej. Kolejnym ciekawym ulepszeniem były karty z procesorem PowerPC 601. Karty takie produkowało Apple - PowerPC 601 taktowane z dwukrotnością płyty głównej komputera czyli 66 MHz lub jeśli modyfikowaliśmy wcześniej płytę 80 MHz. Były to karty wpinane do złącza PDS. Bardzo ciekawą kartę oferowała firma DayStar.

Kartę tę wpinało się w miejsce procesora 68040/68LC040 a procesor przepinało się na kartę z PPC. W ten sposób komputer dysponował dwoma procesorami. Pracował w trybie PowerPC jednak w przypadku pojawienia się programy m68k używał Motoroli 68040. Takie rozwiązanie występowało chyba także w Amigach. W późniejszym okresie, użytkownicy do 630‑tek wsadzali płyty z PowerMaca 6200 lub 5200. Pasowały bez przeróbek.

W 1995 roku zakończono sprzedaż Quadr 630, LC 630 i Perform 630 oraz wszelkich ich odmian.

Gdzie Maka widziano...

Quara 630 nie była jakoś szczególnie filmowa. Pojawiła się w filmie "Cztery łapy" oraz "Pod presją"

LC 630 i ja

LC 630 darzę dużym sentymentem, gdyż był to jeden z pierwszych Macintoshy jakie miałem. Pozwolę sobie opowiedzieć pewną zabawną historię. Otóż moje LC630 pracowało nienagannie, aż pewnego dnia zaczęło kaprysić. Nie chciało się włączać, albo usiłowało się uruchamiać ale nie bardzo szło mu dalej. Postanowiłem go spakować i zawieźć do znajomego, który naprawiał Macintoshe. Nie wiem dlaczego, postanowiłem dać mu ostatnią szansę i uruchomił się. Przez kilka dni chodził nienagannie ale znowu zaczął się buntować. No więc dzwonię do kolegi i umówiłem się z nim, że jednak przywiozę. Zaraz po rozmowie komputer znowu działał. Po kilku dniach jednak się zbuntował ponownie. Tym razem nie dałem się już nabrać i zawiozłem ale... u kolegi chodził jak złoto. Mój kolega, wytłumaczył mi:

W Macintoshach mieszkają krasnoludki i one naprawiają komputery, byle tylko ich nie otwierać...

Ostatecznie okazało się, że przyczyną kapryszenia była wyczerpana bateria PRAM. W tym modelu nie da się uruchomić komputera bez sprawnej baterii. Oryginalna bateria była ciężka do kupienia. Chyba stosowano ją tylko w niektórych komputerach Apple.

Bateria miała 4.5 V, więc można ją zastąpić koszyczkiem z 3 bateriami AA 1.5 V gdyż przypinana jest na wtyczce. Ja przez pewien czas stosowałem zwykłą baterię 9V (komputer przeżył). Aż ktoś przywiózł mi kilka takich baterii... zupełnie niepotrzebnie bo jedna działała ponad 6 lat.

Przygotowując powyższy wpis zacząłem się zastanawiać nad nazwami kodowymi 630‑tek. Wiadomo, nawza kodowa to nazwa która posługiwano się podczas projektowania komputera. 630 mają wiele nazw kodowych. Jedną z nich jest "Show & Tell" - Pokaż i opowiedz. Tutaj oczywistym jest nawiązanie do multimedialnych możliwości tego komputera. Mnie jednak najbardziej zainspirował "Crusader" - Krzyżowiec. Długo szukałem wiadomości związanych z tą nazwą kodową. Chyba najbliższym prawdy był fakt skrzyżowania starego LC III z Quadrą. Jednak pewien kolega stwierdził:

Krzyżowiec był najdłużej żyjącą Quadrą o czym w następnej części....