Test pamięci Crucial Pro Overclocking DDR5 32GB
Modułami Pro Overclocking marka Crucial toruje sobie drogę powrotną do serc i portfeli komputerowych entuzjastów. Od chwili szerokiej popularyzacji standardu DDR5 producent ten raczej nie wychodził poza wytyczne JEDEC dla tej klasy modułów. Od teraz ma to ulec zmianie.
Crucial wprowadził do oferty zestawy pamięci DDR5 szybsze niż standard ustalony przez stowarzyszenie JEDEC. Czy to długo wyczekiwany powrót do formy tego producenta, jaką pamiętamy z czasów serii Ballistix? Możliwe. Moduły o prędkości 6000 MHz przetestuję z procesorem Ryzen 5 7600X oraz kartą GeForce RTX 4070. Sprawdźmy, czy taka kombinacja to dobra mikstura? Bez zbędnego przedłużania przejdźmy do konkretów.
Wygląd pamięci Crucial Pro Overclocking
Crucial stawia na bardzo proste pudełko, gdzie jednorazowa kartonowa otulina ochrania plastikowe opakowanie typu clamshell. Przyglądając się bliżej znajdziemy informacje o pojemności, taktowaniu, opóźnieniach, wymaganiach odnośnie platformy i uwzględnieniu wsparcia dla profili Intel XMP oraz AMD EXPO.
Testowany zestaw trafi w gusta użytkowników preferujących pamięć RAM, która nie rzuca się w oczy. Są to kompaktowe moduły o długości 136,75 mm, wysokości 35 mm i grubości 8 mm. Do tego, mimo zastosowania odpromiennika ciepła, są jednymi z najlżejszych w tym segmencie. Pojedynczy moduł waży jedynie 34g.
Odpromiennik ciepła to prosta konstrukcja pokryta czarną matową teksturą. Z jednej strony widzimy nazwę Crucial oraz logo i napis „by Micron”. Rewers wygląda identycznie, ale zamiast logotypu zobaczymy podpis Crucial DDR5 Pro (bez dopisku overclocking), plus naklejkę z opisem specyfikacji. Są to pamięci bez dodatku w postaci RGB. Dla mnie plus, bo choćby nie wymagają instalacji oprogramowania do sterowania świecidełkami.
Osobiście nie przykuwam aż takiej uwagi do wyglądu pamięci RAM w komputerze. Niemniej trochę nie rozumiem, dlaczego naklejka produktowa z opisem specyfikacji jest tą widoczną stroną po montażu kości na płycie głównej. Trochę to dziwne.
Specyfikacja Crucial Pro Overclocking
W teorii EXPO jest lepsze od XMP, bo to otwarty standard. Ma też zapewnić wyższą wydajność, ze względu objęcie drugorzędnych i trzeciorzędnych opóźnień, czego nie robi Intel XMP. Według AMD ma to dać dodatkowego kopa w grach, ale raczej trzeba do tego podchodzić z dużą dozą rezerwy. Wszystko zależy od masy czynników i samej procedury testowej.
W programie diagnostycznym Thaiphoon Burner zobaczymy, że Crucial użyte układy nazywa D‑die. W bazowych ustawieniach użytkownika przywita profil 5600 MHz z opóźnieniami 46‑44-44-90, przy napięciu 1,10V. Zgadza się to ze specyfikacją producenta. Ponadto mamy cztery dodatkowe profile: dwa XMP i tyle samo dla EXPO. Tylko dlaczego UEFI płyty głównej widzi CL44?
Idąc dalej najpierw mamy 5600 MHz z ciaśniejszymi opóźnieniami 36‑38-38-80, przy napięciu 1,25V. Następnie, przy ponownie opóźnieniach 36‑38-38-80 2T, dwa kolejne profile podnoszą zegar do 6000 MHz. Od wcześniejszych różnią się dalszymi parametrami i wyższym napięciem. Poświęcając nieco czasu i uwagi dowiemy się, że timingi trzeciorzędne podesłanych kości potrafią być luźniejsze niż te spotykane u konkurencji.
Platforma testowa
- Procesor: Ryzen 5 7600X
- Płyta główna: NZXT N7 B650E
- Karta graficzna: Inno3D RTX 4070
- Dysk SSD: Dahua C970 1TB
- PSU: Be quiet Pure Power 10 600W
- OS: Windows 10
Garść testów
Zacznijmy od ciekawostki. Pamięci Crucial przy prędkości 6000 MHz współpracując wyłącznie z APU od AMD działały niestabilnie. Schodząc do prędkości 5600 MHz wszystko pracowało bez zarzutu. Nie mniej główne testy wykonałem już z użyciem karty RTX 4070. Dla porównania sięgnąłem jeszcze po kostki Corsair Vengence 32GB 6200 MHz CL 36‑46-46-100.
GeekBench to program sprawdzający ogólną sprawność procesora w zadaniach wielo i jednordzeniowych. Różnice pomiędzy poszczególnymi prędkościami są marginalne. Czyli podczas codziennej pracy nie odczujemy różnicy.
Identyczne wyniki serwuje bardzo podobny test w programie CPU‑Z. Dla wszystkich konfiguracji pamięci rezultat wielordzeniowy mieści się między 6063 a 6087 pkt. Dla pojedynczego rdzenia mamy od 746 do 763 pkt. W obu przypadkach z tyłu zostawały moduły Corsair, ustępując miejsca nawet bazowemu zegarowi Crucial 5600 MHz. Różnica wynosiła jednak mniej niż 2 proc.
W programie PCMark 10 wszystkie konfiguracje lądują obok siebie, gdzie najlepiej wygląda profil EXPO 5600 MHz. Odstaje natomiast wynik EXPO 6000 MHz. W konkretnym scenariuszu Digital Content Creation na przód wychodzi EXPO 5600 MHz oraz 6200 MHz od Corsair. Niezależnie od wyniku powyższe różnice wynoszą zaledwie parę procent. Ponownie mówimy o niuansach nieodczuwalnych w codziennym użytkowaniu. Dlatego spróbujmy czegoś bardziej namacalnego. Tak pamięci radzą sobie z kompresją paczki 6.5GB programem 7zip:
- Crucial EXPO 6000 MHz = 1:41 min/sek.
- Crucial EXPO 5600 MHz = 1:45 min/sek.
- Crucial Base 5600 MHz = 1:52 min/sek.
- Corsair XMP 6200 MHz = 1:43 min/sek.
Wygrywa Crucial. Jeśli pracujecie dużo na archiwach to prędkość RAM, nawet w przypadku budżetowego CPU, potrafi mieć znacznie. Gdzie natomiast nie widziałem różnic to X265FHD Benchmark, używającego encodera wideo H265 (ok. 45‑46 sek. na ukończenie zadania). Muszę przyznać, że zdziwiło mnie to dość mocno. Spodziewałem się odwrotnych wyników.
Na koniec przysiadłem do gamingu. Do zestawienia trafiło parę wysokobudżetowych oraz popularnych darmowych gier. Nie będę zalewać Was wykresami, ponieważ różnice między poszczególnymi konfiguracjami znów nie są wielkie. Szczególnie, kiedy zestawiamy EXPO / XMP 5600 MHz i 6000 MHz. W rezultacie przy duecie Ryzen 5 7600X i RTX 4070 (albo podobnej mieszance CPU i GPU) nie ma sensu przepłacać za jeszcze szybsze pamięci. Testowany moduł Crucial Pro Overclocking 32GB w zupełności do gamngu wystarczy.
Zasadniczo nie widziałem większych różnic między profilem XPM a EXPO. Płyta główna działała w oparciu o najnowszą wersję UEFI. Może zatem warto spróbować poprawić fabrykę? W przypadku Crucial Pro Overclocking raczej nie uzyskamy szalenie wysokiego zegara podczas prób ręcznego podkręcania. 6200 MHz wydaje się górną granicą. Podobnie sprawy wyglądają z ręcznym obniżaniem opóźnień przy zegarze 6000 MHz. Timingi 36‑36-36-80 2T to chyba max. Ogółem bez szaleństw. Na koniec wspomnę, że temperatura testowanych modułów w spoczynku wynosiła 31‑32 stopnie C. Po kilku godzinach testów program HWInfo nie odnotował więcej niż 37 stopni.
Podsumowanie
Pamięci Crucial Pro Overclocking 32GB Kit można nabyć w cenie 540 zł, co stanowi atrakcyjną propozycję na rynku. Crucial Pro Overclocking zostały zaprojektowane z myślą o entuzjastach podkręcania, co może tłumaczyć wyższą cenę – za jakość i możliwości warto dopłacić. Moduły oferują pewną elastyczność w manipulacji zegarem i opóźnieniami, co daje użytkownikom przestrzeń do optymalizacji wydajności.
Podsumowując przyjmuje się, że 6000 MHz to obecnie sweet spot, szczególnie dla procesorów Ryzen. Testowane moduły Crucial wpisują się w ten trend i stanowią dobry wybór dla użytkowników szukających wydajnych modułów RAM z możliwością overclockingu.
